Ακροβατώντας ανάμεσα στην πραγματικότητα και στον ψηφιακό κόσμο

Της Τάνιας Ώττα

Ο εθισμός στις κινητές συσκευές και η διαρκής ανάγκη να είμαστε online έχουν αρχίσει να μετατρέπουν την τεχνολογία σε ένα επικίνδυνο εργαλείο που απειλεί την προσωπικότητά μας και την ψυχική μας υγεία. Η ηλεκτρονική ταυτότητα που δίνουν τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, δημιουργούν ένα αίσθημα υπεροχής και αυτοϊκανοποίησης, μετατρέποντας το διαδίκτυο σε προέκταση του εαυτού μας.

Η ανάγκη για επικοινωνία και μοίρασμα πληροφοριών έχει ξεπεραστεί μέσα στο αχανές τοπίο του παγκόσμιου ιστού. Η πλειοψηφία των χρηστών δεν χρησιμοποιεί το διαδίκτυο για να επικοινωνήσει απλώς, αλλά για να ζήσει σε έναν εικονικό κόσμο, όπως του αρέσει κι όπως τον φαντάζεται. Τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας χάνονται και οι χρήστες οδηγούνται σε σύγχυση, αρχίζοντας να χάνουν την πραγματική τους ταυτότητα και την αυτοκυριαρχία τους.

Τα ευρήματα πρόσφατων ερευνών για τη χρήση του διαδικτύου, κυρίως από νέους και ανηλίκους και τις αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία και τη νοητική τους κατάσταση, δεν θα πρέπει απλώς να μας προβληματίσουν αλλά να μας οδηγήσουν στην δράση άμεσα.

Διανύοντας την εποχή του «Μεγάλου Αδερφού», διαπιστώνουμε ότι ο οραματισμός του Τζώρτζ Όργουελ όταν έγραψε το βιβλίο του 1984 και μιλούσε για την εποχή της απόλυτης παρακολούθησης των ατόμων, μόνο παράλογος δεν ήταν.

Σήμερα οι πληροφορίες μοιράζονται γρήγορα και άμεσα, φτάνουν παντού, σε γνωστούς και άγνωστους, σε κάθε μεριά του πλανήτη, αποθηκεύονται, μοιράζονται, κοινοποιούνται και διαδίδονται με πολλούς τρόπους.

Ο εθισμός στα ηλεκτρονικά μέσα έχει γίνει η μάστιγα της εποχής, η εξάρτηση από τον εικονικό κόσμο του διαδικτύου παίρνει επικίνδυνες διαστάσεις, με τα περιστατικά κατάθλιψης να αυξάνονται καθημερινά.

Η ανάγκη για followers και διαδικτυακούς φίλους τροφοδοτεί τον φαύλο κύκλο της ψηφιακής επιδειξιομανίας και ευνοεί την ψηφιακή ηδονοβλεψία στον παγκόσμιο ιστό, σβήνοντας τα όρια μεταξύ θύτη και θύματος. Ποιος φταίει τελικά αυτός που δημοσιεύει προσωπικά στοιχεία ή αυτός που τα παρακολουθεί; Αυτός που εκθέτει την προσωπική του ζωή δημόσια ή αυτός χρησιμοποιεί αυτά τα στοιχεία με διάφορους τρόπους για προσωπική ικανοποίηση;

Διαβάστε επίσης: Πως ο Likeσμός συρρικνώνει τον «μικρόκοσμο» μας

Τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης λειτουργούν ως σύγχρονες κλειδαρότρυπες, μέσα από τις οποίες οι ηδονοβλεψίες του διαδικτύου εθίζονται και αρέσκονται στο να παρακολουθούν τις ζωές των άλλων, έχοντας στην ουσία τη συναίνεσή τους, καθώς το υλικό εκτίθεται δημόσια για κάθε είδους χρήση. Αυτή η ψηφιακή ηδονοβλεψία δεν περιορίζεται μόνο στην σεξουαλική της διάσταση, αλλά επηρεάζει την ταυτότητα του ατόμου, δημιουργεί μία αίσθηση αμφισβήτησης της δικής του ζωής με αρνητικές επιπτώσεις στην αυτοαντίληψη και στην ψυχολογία του.
Δυστυχώς όσο τα όρια μεταξύ χρήσης και κατάχρησης των έξυπνων συσκευών δεν διαχωρίζονται, η ψηφιακή αποτοξίνωση δείχνει αδύνατη και θα συνεχίσουμε να ακροβατούμε μεταξύ της πραγματικότητας και του δικού μας ψηφιακού κόσμου.