Ο «γάμος» Χίτλερ-Μουσολίνι: Α' Μέρος

Στα σχολικά βιβλία σε κανένα σημείο δεν υπάρχει το παρασκήνιο που ουσιαστικά μέσα σε αυτό διαμορφώθηκαν οι εξελίξεις. Ένα νευραλγικό χρονικό κομμάτι για την Ευρώπη αλλά και για τον υπόλοιπο κόσμο -αναμφισβήτητα- είναι ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Το Πινάκιο ανέσυρε από το αρχείο του πολλά παρασκηνιακά ντοκουμέντα, τα συνέθεσε και θα σας τα προσκομίζει κομμάτια-κομμάτια. Στο πρώτο αφιέρωμα θα επικεντρωθούμε στις συναντήσεις του Χίτλερ και του Μουσολίνι, οι οποίες αποτέλεσαν και τον κινητήριο μοχλό για την αρχή του καταστροφικού πολέμου..

Στις 14 Ιουνίου του 1934 ο Αδόλφος Χίτλερ πήγε στην Βενετία, την πρώτη του επίσκεψη στο εξωτερικό ως καγκελάριος της Γερμανίας. Τον ανησυχούσε η προοπτική μια συμμαχία Γαλλίας-Σοβιετικής Ένωσης, και επιδίωκε να την εξουδετερώσει με μια συμφωνία που βρισκόταν συνεργασίας με το συνάδελφο του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι της Ιταλίας, που βρισκόταν στο αποκορύφωμα της δόξας του.

Φαινόταν ότι οι δύο ηγέτες είχαν πολλά κοινά. Ξεκινώντας από τα χαμηλά, είχαν φτάσει και οι δύο στην κορυφή της ηγεσίας των χωρών τους, που ήταν δυσαρεστημένες από τους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών, οι οποίοι είχαν υπαγορευτεί από τους νικητές του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Στη Γερμανία, που χαρακτηρίστηκε ως επιτιθέμενη χώρα, είχε επιβληθεί το βαρύ φορτίο της καταβολής επανορθώσεων στους αντιπάλους της, ενώ η Ιταλία, ένας από τους αντιπάλους δεν είχε λάβει τα οποία της είχαν υποσχεθεί οι σύμμαχοι της.

Και οι δύο ηγέτες απευθυνόμενοι στους συμπατριώτες τους με συναισθηματικό ύφος που συγκινούσε εκατομμύρια κόσμο, κέρδισαν τη μαζική λαϊκή υποστήριξη  υποσχόμενοι και την αποκατάσταση της εθνικής τιμής, της ευημερίας και της στρατιωτικής ισχύος.

Η οργανωμένη βία

Και για τον Χίτλερ και για τον Μουσολίνι, ουσιαστικό μέσο για την επιτυχία αυτών των σκοπών ήταν η οργανωμένη βία. Έντονα αντικομουνιστές αλλά και απεχθανόμενοι κάθε μορφή κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, θεωρούσαν ότι ήταν πάνσοφοι, η ενσάρκωση του κράτους, στο οποίο τα δικαιώματα του ατόμου δεν άξιζαν τίποτε.

Αυτές οι δύο παράλληλες μορφές καθιστούσαν αδύνατη τη δημιουργία κάποιας σχέσης βασιζόμενης στην εμπιστοσύνη. Ο Χίτλερ βρισκόταν στην εξουσία λιγότερο από έναν χρόνο, θαύμαζε από παλιά τον Μουσολίνι και τις μεθόδους με τις οποίες είχε αναδειχθεί πριν 12 χρόνια  απόλυτος κυρίαρχος της Ιταλίας, αλλά από την άλλη δεν είχε ξεχάσει τις προσβολές του Μουσολίνι την εποχή που οι ναζί δεν είχαν κατακτήσει την εξουσία. Μόλις πριν πέντε χρόνια ο Χίτλερ είχε ζητήσει μια φωτογραφία με αυτόγραφο από «αυτόν το μεγάλο άνδρα των Άλπεων».

Αρνήθηκε να δώσει αυτόγραφο στον Χίτλερ

Ο Ιταλός δικτάτορας το χαρακτηριστικό πομπώδες ύφος του, λέγοντας σε έναν από τους υφισταμένους του: « Παρακαλώ, ευχαριστήστε τον υψηλό κύριο για τα αισθήματα του και πες του με οποιοδήποτε τρόπο θεωρείς προσφορότερο ότι ο Ντούτσε (αρχηγός) δεν πρόκειται να ικανοποιήσει το αίτημα».

Τώρα οι δικτάτορες συναντιόνταν ως ισότιμοι. Ο Μουσολίνι συνέχιζε να θεωρεί το φιλοξενούμενο του ως νεοφώτιστο και μάλιστα επικίνδυνο, ο οποίος δολοπλοκούσε με την Αυστρία, μια χώρα που ο Ντούτσε είχε υποσχεθεί να υπερασπιστεί από τον «πρωσικό βομβαρδισμό».

Αποτυχημένη η 1^η επίσκεψη

Πάντως, η επίσκεψη απέτυχε εξαρχής. Ο Χίτλερ είχε ζητήσει περιορισμένη δημοσιότητα, αλλά όταν βγήκε από το αεροπλάνο του, ντυμένος απλά, βρέθηκε μπροστά στον διεθνή Τύπο, και τον Μουσολίνι να τον υποδέχεται ντυμένος με την πλήρη φασιστική στολή του, με μπότες, μαύρο πουκάμισο και χρυσά σιρίτια.

Κακόγουστα ήταν επίσης και τα άλλα υπεροπτικά καμώματα  του Μουσολίνι που σκόπευαν να εντυπωσιάσουν τον επισκέπτη, οι στρατιωτικές παρελάσεις ήταν σαχλές, ενώ η συναυλία εξελίχθηκε σε φάρσα όταν η μουσική συνοδεύτηκε από συντονισμένες κραυγές «Ντούτσε, Ντούτσε». Ο Χίτλερ δεν εντυπωσιάστηκε ούτε με το ιταλικό ναυτικό, όταν είδε να στεγνώνουν στα κατάρτια οι μπουγάδες των ναυτών.

Στις μεταξύ τους συζητήσεις κυριαρχούσε ο Χίτλερ με τις αγορεύσεις του σε θέματα που κυμαίνονταν από τα σχέδια του να αρχίσει έναν ευρωπαϊκό πόλεμο με επίθεση κατά της Γαλλίας, ως τη έμφυτη αδυναμία των Βρετανών και την ανάγκη δημιουργίας φιλοναζιστικής κυβέρνησης στην Αυστρία. Βαριεστημένος από τον μονόλογο του Χίτλερ, κατά την τελευταία συνάντηση τους, που έγινε σε ένα γήπεδο του γκολφ, ο Μουσολίνι απέπεμψε αργότερα τον Γερμανό ηγέτη ως άνθρωπο χωρίς πνεύμα ή δυναμισμό, «ένα γραμμόφωνο με εφτά μόνο δίσκους», όπως τον περιέγραψε.

Είτε ο Μουσολίνι είχε παρεξηγήσει σοβαρά τον Χίτλερ, είτε η οξύθυμη αντίδραση του δεν ήταν παρά ο κομπασμός ενός ανθρώπου που ένιωθε πως βρισκόταν μπροστά σε έναν δαιμόνιο τύπο, που δεν μπορούσε ποτέ να μιμηθεί.  Διότι αν μπορούσαν και οι δύο να αποδείξουν πως έχουν κοινά συμφέροντα, αυτός που κυριάρχησε αμέσως στις σχέσεις τους ήταν ο Χίτλερ. Όταν ο Χίτλερ πραγματοποιούσε τα εφιαλτικά του σχέδια στην δεκαετία του 1930, και όταν οι ναζιστικές στρατιές παρέλαυναν στη Δυτική Ευρώπη στην διάρκεια των δύο πρώτων χρόνων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Μουσολίνι είχε περιοριστεί στο ρόλο ενός υποτελούς.

Οι προσπάθειες του να δημιουργήσει μια ιταλική αυτοκρατορία απέτυχαν παταγωδώς και κατάντησε να εξαρτάται ταπενωτικά από εκείνο που κάποτε είχε ονομάσει «παλιάτσο».