Κέλλυ Σταμουλάκη: Να μιλήσουμε στα παιδιά για την ζωή αφηγώντας τους παραμύθια

Η συγγραφέας και σκηνοθέτης Κέλλλυ Σταμουλάκη

Η Κέλλυ Σταμουλάκη δεν χρειάζεται συστάσεις. Η πορεία της και η προσήλωση της στην μετάδοση του Πολιτισμού είναι κάτι παραπάνω από αξιέπαινη…και σίγουρα αποτελεί παράδειγμα.

Είχα την τύχη να την συναντήσω πριν από λίγες εβδομάδες στο θέατρο Αβάκιο όπου στην σκηνή παίρνει σάρκα και οστά το βιβλίο της «Πρίγκιπας και φτωχός».

Μια παράσταση που εξελισσόταν με κινηματογραφική ταχύτητα και μαγνήτιζε μικρούς αλλά και μεγάλους θεατές.

Συνέντευξη στον Λευτέρη Χ. Θεοδωρακόπουλο για το Πινάκιο

Φωτογραφίες από την παράσταση: Studio Fanis 

Οι ερμηνείες των ηθοποιών διαδραστικές και με όση ενέργεια χρειαζόταν, ο φωτισμός προσέδιδε μια ατμοσφαιρική διάθεση ενώ η μουσική του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα που κατά την διάρκεια της παράστασης την φέρνει στα αυτιά μας ο Μαυρίκιος Μαυρικίου με  την συνοδεία των φωνών της Μελίνας Κανά ή της Κωνσταντίνας  δημιουργεί ένα παραμυθένιο πέπλο.

Η συγγραφέας του παιδικού βιβλίου Πρίγκιπας και Φτωχός αλλά και σκηνοθέτης της εν λόγω (φαντασμαγορικής) παράστασης μιλά στο Πινάκιο για τα βαθύτερα νοήματα της, για τα διαδραστικά της στοιχεία αλλά και για τα κοινωνικά ερεθίσματα που δίνει τα οποία φέρουν πρόσημα θετικά στις σκέψεις των παιδιών. Μιλά και για τα παιδιά που βρίσκονται εγκλωβισμένα στην Ειδομένη και είναι αντιμέτωπα με τα τείχη της Ευρώπης αλλά και για τα ελληνόπουλα που είναι πλέον «εγκλωβισμένα» στις οθόνες των τάμπλετς.

Πρίγκιπας και φτωχός ένα παραμύθι με διαχρονικά και ισχυρά μηνύματα. Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να το γράψετε και στην συνέχεια να το μεταφέρετε στην σκηνή;

 

Ο πρίγκιπας και ο φτωχός επί σκηνής

Ο «Πρίγκιπας και Φτωχός» είναι ένα έργο που ενώ διαδραματίζεται στο Λονδίνο του 16^ου αιώνα αγγίζει τους ίδιους προβληματισμούς και τα ίδια διλήμματα που αντιμετωπίζουμε κι εμείς σήμερα. Βλέπουμε τη δίψα για ζωή του πρίγκιπα, τη δίψα για μάθηση του φτωχού, την επιθυμία για εξουσία, τη σύγκρουση δύο κόσμων  ανάμεσα στον πλούτο και τη φτώχεια, τη δικαιοσύνη και την αδικία και τον εκφοβισμό μεταξύ συνομηλίκων. Καταλήγουμε σε αυτό που ελπίζουμε και ευχόμαστε όλοι, την κάθαρση, την ποιοτική ψυχαγωγία και την καλλιτεχνική παιδεία των παιδιών.

Σε δύσκολους καιρούς εμείς συνεχίζουμε να δείχνουμε τον απαραίτητο σεβασμό στο θέατρο για παιδιά και με αφοσίωση προσφέρουμε  μία παράσταση υψηλής αισθητικής με ζωντανή μουσική που έχει συνθέσει ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας με περισσότερα από 30 μουσικά όργανα επί σκηνής και συντελεστές καταξιωμένους όπως ο Τάσος Χαλκιάς, οι ερμηνεύτριες Μελίνα Κανά και Κωνσταντίνα, ο Ορέστης Τρίκας, η Νίκη Γρανά, ενώ παράλληλα αναδεικνύουμε και νέα παιδιά με ταλέντο.

Έτσι δημιουργούμε μία παράσταση που θα περάσει καλά όλη η οικογένεια, μικροί και μεγάλοι.

Τόσο το βιβλίο όσο και το έργο έχουν έντονα διαδραστικά στοιχεία. Θεωρείτε πως αυτός ο τρόπος προσέγγισης αφήνει κάτι στα παιδιά και αποκλείει την επιδερμική προσέγγιση;

 

Μετά την μεταμόρφωση

«Είναι σημαντικό να δημιουργούμε την κατάλληλη ατμόσφαιρα, να ακολουθούμε δηλαδή κάποιες τεχνικές θεάτρου με τις οποίες θα κινήσουμε το ενδιαφέρον των παιδιών, ώστε να εμπλακούν στην ιστορία με στόχο την ψυχοσυναισθηματική καλλιέργεια, την απελευθέρωση και παράλληλα την κινητοποίηση της φαντασίας και της δημιουργικής ικανότητας των παιδιών.

Η διαδρομή μέσα από την βιωματική εμπειρία που θα προκύψει είναι πολύ σημαντική γιατί ό,τι μαθαίνουμε βιωματικά μένει ενώ κάθε άλλη πληροφορία ξεχνιέται πολύ γρήγορα».

Το έργο σας, το οποίο σκηνοθετείτε έχει πραγματικά κινηματογραφική ταχύτητα. Αν το δει κάποιος είναι σαν να βλέπει μπροστά του ένα ζωντανό σινεμά. Θα μας πείτε για την επιλογή αυτήν αλλά και που σκοπεύει στον θεατή και τρίτον πόσο δύσκολο είναι να αποδοθεί από ηθοποιούς, μουσικούς και τεχνικούς;

 

Οι πίνακες παίρνουν...σάρκα και οστά 

«Είναι αλήθεια πως είμαι επηρεασμένη από τις κινηματογραφικές μου σπουδές και μου αρέσει να μετατρέπω τις λέξεις σε εικόνες. Αφήνομαι να δω τη δράση ως μία ταινία με δράση και ρυθμό. Όταν έχεις συγκεκριμένο όραμα και την τύχη να έχεις δίπλα σου συνοδοιπόρους ηθοποιούς, μουσικούς, ερμηνευτές που μπαίνουν στο δικό σου όνειρο και το ζωντανεύουν με πίστη και εντιμότητα τότε τίποτα δε φαίνεται δύσκολο».

Πρίγκιπας και φτωχός δύο πρόσωπα σε μια κοινωνία που αποτελούν τα δύο σημεία της αρχής και του τέλους και όμως επικοινωνούν μαζί και μάλιστα άψογα. Αυτό στα παιδιά που το βλέπουν το έργο ή που διαβάζουν το βιβλίο αποτελεί ένα ερέθισμα για την πτώση των κοινωνικών ρατσιστικών τειχών;

 

Βασιλιάδες και αυλικοί

«Ναι έτσι είναι. Τα παιδιά βλέπουν τη ζωή ο ένας μέσα από τα μάτια του άλλου κι έτσι εξελίσσονται ταυτόχρονα. Η πορεία του ενός γίνεται όχημα για την εξύψωση του άλλου και έτσι ολοκληρώνονται και οι δύο».

Η μουσική κατά την διάρκεια που εξελίσσεται το έργο δένει την ιστορία και πόσο σημαντικά ηχεί στα αυτιά των μικρών παιδιών;   Σας ενοχλεί που τα παιδιά στα σχολεία τους δεν είναι μέτοχοι της μουσικής Παιδείας;

 

Ο Μαυρίκος Μαυρικίου μαζί με την υπόλοιποη ορχήστρα παίζουν για μικρούς και μεγάλους θεατές

«Στην προκειμένη περίπτωση, η μουσική τίθεται στην υπηρεσία της παράστασης, γίνεται εργαλείο με το οποίο, πολύ συχνά επιτυγχάνεται η κατανόησή της συναισθηματικά, δηλαδή γίνεται σύζευξη του αφηρημένου με το συγκεκριμένο, του νοητού με το αισθητό και, εν τέλει, της γνώσης με την ευχαρίστηση.

Αυτή η διάνοιξη της μουσικής και συνολικά της τέχνης προς άλλους τομείς της εκπαίδευσης είναι και θεμιτή και αποτελεσματική. Η ζωολογία, η αριθμητική ή η περιβαλλοντική αγωγή μπορεί να χρησιμοποιεί τη μουσική για να ενεργοποιήσει την αντίληψη και την κριτική σκέψη των παιδιών. Άρα όταν η παιδεία στερείται της μουσικής γλώσσας παρουσιάζει σημαντική έλλειψη».

Αλήθεια, αν ερχόταν στο έργο ο υπουργός Παιδείας και είχατε συνάντηση μαζί του τι θα του λέγατε; Τι θα τον προτρέπατε να αλλάξει στην Παιδεία;

 

Και ξαφνικά ο φτωχός έγινε...βασιλιάς

«Ζούμε σε μία εποχή όπου, περισσότερο από ποτέ στην ιστορία, κυριαρχεί η πρακτική σκοπιμότητα της εκπαίδευσης, αλλά και όλης της ζωής, μικρών και μεγάλων. Η ενασχόληση με την τέχνη, αντίθετα, είναι απ’ τη φύση της αφιλοκερδής και επιδιώκει την ομορφιά. Και η αισθητική παιδεία, με τη σειρά της, συμβάλλει στη διαμόρφωση της πνευματικής καλλιέργειας του ανθρώπου, που είναι κάτι πολύ ευρύτερο από την ηθική ή τη διανοητική του εξέλιξη.

Με λίγα λόγια θα του έλεγα να διαμορφώσει ένα πρόγραμμα παιδείας που θα στοχεύει στην ολιστική μόρφωση και καλλιέργεια του παιδιού ώστε να αναπτυχθεί ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος με γνώση και όραμα».

Οι ηθοποιοί βγάζουν απίστευτη ενέργεια στην σκηνή… και αυτό το εισπράττουν τα παιδιά. Η ανταμοιβή είναι τα παιδικά χαμόγελα;

«Τα παιδιά επειδή στηρίζονται στο ένστικτο του αληθινού είναι οι αυστηρότεροι κριτές. Αντιλαμβάνονται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο την αμεσότητα και την αλήθεια, κρατούν ανοιχτές τις αισθήσεις τους για εκείνους που τα προσεγγίζουν ουσιαστικά και ειλικρινά και αυτό τους κάνει τους πιο απαιτητικούς θεατές. Γι αυτό η μεγαλύτερη ανταμοιβή είναι τα παιδικά χαμόγελα επειδή είναι τα πιο ειλικρινή».

Η παράσταση δίνει μια άλλη αίσθηση

Τα Ελληνόπουλα πλέον είναι καθηλωμένα μπροστά από τις οθόνες των τάμπλετς και των υπολογιστών. Αυτό σας ενοχλεί; Έχουν μερίδιο (και πόσο) ευθύνης οι γονείς για την εξέλιξη αυτή;

«Δε με ενοχλεί η χρήση τους, με ενοχλεί η κατάχρηση, ο εθισμός και ο μοναχικός τρόπος ζωής μέσα από μία οθόνη. Η τεχνολογία όταν λειτουργεί συμπληρωματικά στην υπηρεσία της γνώσης και της ψυχαγωγίας είναι χρήσιμη. Όταν όμως υποκαθιστά την ανθρώπινη επαφή και όλες τις άλλες δραστηριότητες είναι καταστροφική».

Την ίδια ώρα που κάνουμε αυτήν την συνέντευξη δεκάδες παιδιά είναι εγκλωβισμένα στα τείχη που έχει υψώσει η Ευρώπη. Ποιο είναι το δικό σας μήνυμα;

«Νομίζω πως πιο σημαντικό από την πείνα, τη φτώχεια, τη δυστυχία και τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης το πιο τραγικό που βιώνουν αυτά τα παιδιά είναι ο φόβος που έχει φωλιάσει στην ψυχή τους. Εύχομαι λοιπόν μια νέα  ζωή, μια νέα Ευρώπη όπου θα διώξουν  θλίψη, παγωνιά και φόβο από την καρδιά τους».

Και τέλος, θέλω ένα σχόλιο σας στο εξής: Μια νεαρή μητέρα ρώτησε τον Αϊνστάιν τι θα μπορούσε να κάνει για να προετοιμάσει καλύτερα το πεντάχρονο παιδί της για το σχολείο και τη ζωή.
Ήρεμος και χαμογελαστός, ο μεγάλος φυσικός της απάντησε: «Να του λέτε παραμύθια». «Καλά τα παραμύθια, αλλά τι άλλο;» απόρησε η νέα μητέρα. «Πολλά παραμύθια», επέμεινε ο άνθρωπος που σφράγισε τη σύγχρονη επιστήμη. Και όταν η μητέρα ρώτησε τρίτη φορά, κάπως δύσπιστα: «Καλά, εντάξει, αλλά και τι άλλο;», ο Αϊνστάιν είπε πως «δε χρειάζεται τίποτα περισσότερο. Μονάχα κι άλλα παραμύθια. Πάρα πολλά παραμύθια.

«Σίγουρα θα συμφωνήσω μαζί του. Τα παραμύθια είναι ο καλύτερος τρόπος να μιλήσουμε στα παιδιά για όλα, να τα προετοιμάσουμε για την ίδια τη ζωή, να τους μιλήσουμε για τις μεγάλες αλήθειες, να τα βοηθήσουμε να ξεπεράσουν τους φόβους τους και να αποφύγουν λάθη και κινδύνους. Ως γονείς και ως δημιουργοί οφείλουμε να λέμε παραμύθια στα παιδιά και μέσα από αυτά να διαχειριστούμε θέματα διαχρονικά ή καθημερινά που τα απασχολούν ενώ παράλληλα μπορούμε να τα διασκεδάζουμε».

Ο Τάσος Χαλκιάς και η Μελίνα Κανά 

ΥΓ:  Την παράσταση την απόλαυσαν και τα παιδιά του Διάδρασις και του Διά..Λόγου Τέχνη έπειτα από προσκλήσεις.  Τα παιδιά πέρασαν ποιοτικό και ουσιαστικό χρόνο παρακολουθώντας τον Πρίγκιπα και τον Φτωχό, ενώ συμμετείχαν στο έργο σε κάποια σκηνή