Οι κάτοικοι της Κρήτης σε συνεργασία με το WWF σώζουν τους 200 υγροτόπους του νησιού

-Μαρία Νοϊδου: Βασικος στόχος είναι η προστασία των νησιωτικών υγρότοπων και η αποφυγή περαιτέρω υποβάθμιση τους

-Σεμεινάρια Εκπαίδευσης της WWF για τους Εθελοντές του προγράμματος

-Οι 178 υγρότοποι της Κρήτης δεν είναι σε καλή κατάσταση αυτή τη στιγμή

Στην Κρήτη φαίνεται πως οι πολίτες είναι πιο ευαισθητοποιημένοι για τα θέματα του περιβάλλοντους του τόπου τους καθώς σε συνεργασία με τη WWF προστατεύουν τους 200 υγροτόπους τους.Πιο συγκεκριμένα η Κρήτη διαθέτει 200 από τους συνολικά 806 υγρότοπους που έχει απογράψει το WWF Ελλάς τα τελευταία 7 χρόνια, μέσα από το πρόγραμμα «Προστασία των Νησιωτικών Υγρότοπων της Ελλάδας». Παρόλα αυτά, μόνο οι 22 εξ’ αυτών βρίσκονται σε καλή κατάσταση διατήρησης, ενώ οι υπόλοιποι απειλούνται με υποβάθμιση ή ακόμη και εξαφάνιση. Το WWF Ελλάς και το περιβαλλοντικό πρόγραμμα «Αποστολή Νερό» καλούν τους ενεργούς πολίτες του νησιού να γίνουν συμμέτοχοι στην προσπάθεια προστασίας των οικολογικών αυτών διαμαντιών. Στόχος του νέου τριετούς προγράμματος του WWF Ελλάς είναι η ανάπτυξη ενός δικτύου ενεργών πολιτών για τη συστηματική παρακολούθηση της κατάστασης όλων των υγρότοπων του νησιού.Η διαρκής ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών για τη σημασία και την αξία των υγρότοπων του νησιού, θα αποτελέσουν αναπόσπαστα στοιχεία της συγκεκριμένης προσπάθειας.Tα μέλη του δικτύου εθελοντών θα παρακολουθούν, μέσω μηνιαίων επισκέψεων, την κατάσταση των υγροτοπικών περιοχών, ενώ ύστερα από σχετική εκπαίδευση και παροχή του κατάλληλου εξοπλισμού, θα αναλάβουν ελέγχους της ποιότητας των υδάτων. Παράλληλα, θα συμμετέχουν σε σεμινάρια συνεχούς εκπαίδευσης, περιοδικές συναντήσεις, καθώς και σε εκδηλώσεις με σκοπό την παρουσίαση των δράσεων του δικτύου στις τοπικές κοινωνίες. Στο ΠΙΝΑΚΙΟ μιλά και εξηγεί η υπεύθυνη του παραπάνω προγράμματος στην Κρητη κα. Μαρία Νοϊδου

Ποια είναι η κατάσταση των υγροβιότοπων στην νησιωτική Ελλάδα γενικότερα αλλά ειδικά στην Κρήτη που δράτε εσείς;

Νησιωτικοί υγρότοποι

“Μέσω του προγράμματος «Προστασία των νησιωτικών υγρότοπων της Ελλάδας», το WWF Ελλάς τεκμηρίωσε την ύπαρξη ενός μοναδικού δικτύου 806 υγρότοπων μεγαλύτερων του ενός στρέμματος σε 75 νησιά. Από αυτούς οι 209 βρίσκονται στην Κρήτη και στα δορυφορικά νησιά, οι 499 στο υπόλοιπο Αιγαίο και 98 στο Ιόνιο.

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες υποβαθμίζουν και συρρικνώνουν με ανησυχητικούς ρυθμούς τους υγροτόπους των νησιών. Τα σημαντικότερα προβλήματα που διαπιστώνονται με την απογραφή των υγρότοπων στο πλαίσιο του προγράμματος είναι οι επεκτάσεις των καλλιεργειών, οι αποστραγγίσεις, οι εκχερσώσεις, τα μπαζώματα, η ρύπανση, η δόμηση, οι διανοίξεις δρόμων και η διακοπή της τροφοδοσίας των υγροτόπων με γλυκό νερό. Το πρόβλημα μεγεθύνεται από την έλλειψη νομικού πλαισίου και επαρκούς περιβαλλοντικής διαχείρισης σε σημείο που οι νησιώτικοι υγρότοποι, σήμερα, να αποτελούν τα περισσότερο απειλούμενα οικοσυστήματα.

Κατάσταση στην Κρήτη

Στην Κρήτη, οι φυσικές υγροτοπικές εκτάσεις μειώθηκαν κατά τουλάχιστον 80% στη διάρκεια του περασμένου αιώνα. Τουλάχιστον 12 υγρότοποι καταστράφηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Η υποβάθμιση των υγροτοπικών περιοχών που έχουν απομείνει συνεχίζεται.Δυστυχώς, η διαχείριση των υδατικών πόρων του νησιού είναι εξαιρετικά ελλιπής, ενώ οι έλεγχοι παραμένουν σχεδόν ανύπαρκτοι. Αποθέσεις στερεών απορριμμάτων, επιχωματώσεις, εκχερσώσεις, οικοπεδοποιήσεις και δόμηση είναι μερικά μόνο από τα πολύ σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υγρότοποι στην Κρήτη. Το WWF Ελλάς έχει αναλάβει επίμονες δράσεις για την ανακοπή αυτής της φρενήρους αρνητικής πορείας υποβάθμισης των υγροτοπικών οικοσυστημάτων”.

Το Δίκτυο εθελοντών για την προστασία των πολύτιμων υγρότοπων της Κρήτης εγκαινιάστηκε απο το WWF Ελλάς σε συνεργασία με το περιβαλλοντικό πρόγραμμα «Αποστολή Νερό». Θα μας πείτε λίγα λόγια για το πρόγραμμα αυτό;

“Το WWF Ελλάς, μέσω του προγράμματος «Προστασία των Νησιωτικών Υγρότοπων» και τη μακρόχρονη εμπειρία του σε ανάλογα θέματα, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μόνο μέσω της ενεργούς συμμετοχής των ίδιων των τοπικών κοινωνιών είναι εφικτή η εφαρμογή της πολιτικής για το φυσικό περιβάλλον και κατά συνέπεια η προστασία του. Στην περίπτωση των υγρότοπων, η εμπλοκή των πολιτών είναι ακόμη πιο επιτακτική, καθώς οι συγκεκριμένες περιοχές δέχονται ασφυκτικές πιέσεις και απειλούνται με υποβάθμιση ή ακόμη και εξαφάνιση.Το Δίκτυο Εθελοντών για την «Παρακολούθησης της Κατάστασης των Υγρότοπων της Κρήτης» έχει ως σκοπό τη συστηματική παρακολούθηση της κατάστασης όλων των φυσικών υγρότοπων του νησιού και η παρεμπόδιση κάθε προσπάθειας περαιτέρω υποβάθμισης τους. Μέλη του Δικτύου μπορούν να είναι ευαισθητοποιημένοι πολίτες που ενδιαφέρονται για το φυσικό περιβάλλον της Κρήτης. Μέλη φορέων και ομάδων που θέλουν να συμπράξουν και να συνεισφέρουν στην προσπάθειά μας για να σταματήσει η υποβάθμιση των υγρότοπων του νησιού.Τα μέλη του Δικτύου θα επισκέπτονται σε μία φορά το μήνα κάποιους υγρότοπους της περιοχής τους στην Κρήτη καταγράφοντας την κατάσταση σε αυτούς, ενώ θα πραγματοποιούν απλές αναλύσεις σχετικά με τη ποιότητα των νερών με τη χρήση ειδικού εξοπλισμού. Με αυτόν τον τρόπο το WWF Ελλάς με τη βοήθεια πάντα των ενεργών πολιτών, μελών του Δικτύου θα μπορεί να επιτηρεί την κατάσταση των υγροτόπων και να αντιδρά στις έντονες πιέσεις υποβάθμισης.Ουσιαστικά, μέσω του Δικτύου οι πολίτες μπορούν να συμβάλουν στην προστασία των υγρότοπων του τόπους τους”

Οι εθελοντές θα εκπαιδεύονται και πως θα δρουν;

“Στο πλαίσιο του προγράμματος θα γίνουν εισαγωγικά σεμινάρια εκπαίδευσης των μελών του Δικτύου σχετικά για διάφορα θέματα σχετικά με τους νησιωτικούς υγρότοπους (οικολογικά θέματα, νομοθεσίας, περιβαλλοντικής πολιτικής κ.ά.). Επίσης, θα πραγματοποιηθεί εκπαίδευση τους για τη χρήση του εξοπλισμού πεδίου για τις αναλύσεις της ποιότητας νερού. Να σημειωθεί ότι η εκπαίδευση δεν θα είναι χρονοβόρα και δεν απαιτεί την οικονομική συνδρομή ή κάποια εξειδίκευση. Η υποστήριξη από το WWF Ελλάς θα είναι διαρκής.Τα μέλη του Δικτύου έχουν στην ευθύνη τους ένα ή περισσότερους υγρότοπους ενώ σε τακτά χρονικά διαστήματα θα διοργανώνονται συναντήσεις για την ανταλλαγή εμπειριών και παρουσίαση των δράσεων των μελών”.

Ποιοι είναι οι βασικοί σας στόχοι;

“Οι βασικοί στόχοι είναι η προστασία των νησιωτικών υγρότοπων και η αποφυγή περαιτέρω υποβάθμιση τους. Δυστυχώς, μεγάλος αριθμός υγρότοπων απειλούνται με εξαφάνιση στο άμεσο μέλλον και στόχος μας είναι να αποτρέψουμε κάτι τέτοιο. Παράλληλα μέσω του Δικτύου στοχεύουμε στην ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών, έτσι ώστε οι κάτοικοι να αναλάβουν στην συνέχεια τη συνεχή προστασία των ευαίσθητων αυτών οικοσυστημάτων.

Θα ακολουθήσουν και άλλες πόλεις που έχουν υγροβιότοπους το πρόγραμμα του WWF;

Το Δίκτυο για την Παρακολούθηση της Κατάστασης των Νησιωτικών Υγρότοπων αναπτύσσεται πιλοτικά στην Κρήτη και μελλοντικός μας στόχος είναι να καλύψει με τις δράσεις του το σύνολο των νησιωτικών υγρότοπων. Είναι ένα πραγματικά δύσκολο εγχείρημα αλλά θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να πετύχουμε τους σκοπούς μας”.

Ποιες είναι η αξίες ενός υγρότοπου;

“Οι υγρότοποι έχουν μεγάλη αξία για τις νησιωτικές κοινωνίες. Πέρα από την αρδευτική και υδρευτική αξία που έχουν, προστατεύουν τις παράκτιες περιοχές από την υφαλμύρωση των υπογείων υδάτων. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός επισκεπτών που κυνηγούν, ψαρεύουν και παρατηρούν την ορνιθοπανίδα, όπως για παράδειγμα στη Λέσβο, ενώ δεν θα πρέπει να παραβλεφθούν και τα οφέλη από την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Σημαντικό είναι επίσης ότι υγρότοποι αποτελούν περιοχές υψηλής βιοποικιλότητας κατά συνέπεια χώροι πολύτιμοι και αναντικατάστατοι σπουδαίας σημασίας για το εθνικό κεφάλαιο”.

Πως οραματίζεστε τους υγροβιότοπους στην Κρήτη τα επόμενα 3 χρόνια;

“Μακάρι να σταματήσει η τάση υποβάθμισης των υγρότοπων. Να υπάρξει ουσιαστική προστασία τους μέσα από τις τοπικές κοινωνίες με την κατανόηση των αξιών των περιοχών αυτών και παράλληλα ανάληψης των ανάλογων ευθυνών.

Αυτό θα μπορούσε να υλοποιηθεί μέσω της ανάπτυξη ολοκληρωμένης θεσμικής προστασίας των περιοχών αυτών. Τα πρώτα βήματα έχουν γίνει με τη ψήφιση του Νόμου για τη Βιοποικιλότητα, ο οποίος περιλαμβάνει την προστασία των μικρών νησιωτικών υγρότοπων μένει να δούμε να υλοποιούνται τα επόμενα.

Τα παραπάνω θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν μέσω της δημιυργίας ενός δικτύου αποκατεστημένων υγρότοπων Θα ήταν πραγματικά σημαντικό να ελεγχθεί η τουριστική και οικιστική ανάπτυξη με σκοπό να σταματήσει η υποβάθμιση της παράκτιας ζώνης και κατά συνέπεια η υποβάθμιση των παράκτιων υγρότοπων. Επιπλέον, η ομάδα για τους νησιωτικούς υγρότοπους του WWF Ελλάς θα ήθελε να δει τα επόμενα χρόνια τη δημιουργία ενός δικτύου αποκατεστημένων υγρότοπων και την εξάλειψη περιπτώσεων υποβάθμισης της ποιότητας του νερού.