Λιάνα Τσιρίδου: Δεκατρείς Νύχτες πριν το Ξημέρωμα

Τον Νοέμβριο 2015 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ιβίσκος το 2ο βιβλίο της Λιάνας Τσιρίδου. Το νέο βιβλίο της με τίτλο «Δεκατρείς Νύχτες πριν το Ξημέρωμα» αφηγείται τη βαθιά ανθρώπινη ιστορία μίας μάνας, η οποία στο παρελθόν έζησε μια μεγάλη τραυματική εμπειρία, τέτοια που συνεχίζει να δηλητηριάζει και μετά από χρόνια κάθε της στιγμή και σχέση, με μόνη τη διστακτική ελπίδα της αγάπης να φαντάζει λυτρωτική. Πρόκειται για ένα ψυχογράφημα, που πραγματεύεται επιδέξια πολλαπλούς τομείς της ανθρώπινης ύπαρξης, ενώ παραμένει απόλυτα προσιτό και συναρπαστικό για τον αναγνώστη. Στη συνέχεια, η συγγραφέας απαντά σε κάποιες από τις ερωτήσεις μας για το νέο της έργο:

Ο τίτλος του βιβλίου σας μας ξάφνιασε. Θέλετε να μας πείτε πώς τον σκεφτήκατε;

«Προσπάθησα να είναι ένας τίτλος συναφής με το περιεχόμενο του μυθιστορήματος. Οι δεκατρείς νύχτες συμβολίζουν τα δεκατρία σκοτεινά, επώδυνα χρόνια που πέρασε η ηρωίδα πριν φτάσει στο δικό της ξημέρωμα, δηλαδή πριν μπορέσει να ξαναβρεί το βηματισμό της στη ζωή, τις καινούριες της παραδοχές, την καινούρια της σύνδεση με την αγάπη». 

 Η δράση στο βιβλίο εκτυλίσσεται σε διάφορες περιοχές, κυρίως στην Κέρκυρα, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Ποια η σχέση σας με κάθε μία από αυτές; Γιατί τις επιλέξατε ως θέατρο της πλοκής;

«Στη Θεσσαλονίκη μεγάλωσα, στην Κέρκυρα ζω πολλά χρόνια, κουβαλάω την οικειότητά τους, γνωρίζω την αύρα τους, τους ανθρώπους τους. Η Κεφαλονιά, που επίσης εμφανίζεται, με μάγεψε ως τόπος αφενός και αφετέρου εξυπηρετούσε ένα κάποιο κοινό στοιχείο, αυτό της Ιόνιας καταγωγής, μεταξύ των δυο πρωταγωνιστών. Κι η Αθήνα είναι η μεγάλη πόλη, η πιο κατάλληλη να κρύβει μυστικά μέσα στην ανωνυμία».

 Πώς θα περιγράφατε με λίγα λόγια το βιβλίο σας, όσο πιο αντιπροσωπευτικά θα μπορούσατε;

«Στην ουσία είναι ένα ψυχογράφημα. Παρακολουθεί κυρίως τη ζωή μιας γυναίκας, της Ηρώς, η οποία βιώνει πολλές και μεγάλες απώλειες, προδοσίες και θανάτους. Η αιφνίδια αλλαγή κατάστασης τη βουτάει σε ένα μακροχρόνιο πένθος και θυμό, δηλητηριάζει τα αισθήματά της, παραλύει τη λογική της. Δυσκολεύεται να αποδεχθεί στη ζωή της τη θετή της κόρη, την Άντρια, που επίσης κουβαλάει τα δικά της βαριά φορτία. «Μάνα» και «κόρη» σε μια αναγκαστική συμβίωση, που δεν θα καταφέρει να ελαφρώσει τον πόνο και τη μοναξιά τους, αν δεν ανοίξουν ξανά τη δίοδο για τη ροή της αγάπης. Κι αυτό προϋποθέτει να μπορέσουν πρώτα να συγχωρήσουν. Η συγχώρεση είναι το μεγάλο ζητούμενο και ταυτόχρονα το γιατρικό για τη γαλήνη τους».

 Μέσα από την αφήγηση της πρωταγωνίστριας αγγίζετε πολλούς και διάφορους τομείς της ανθρώπινης ύπαρξης: Μητρότητα, παιδεία - εκπαίδευση, εφηβεία, την πολυπλοκότητα των ανθρωπίνων σχέσεων εν γένει μεταξύ πολλών άλλων. Θα θέλατε να κάνετε κάποιο σχόλιο πάνω σε αυτό;

«Μερικά πράγματα είναι καθοριστικά για τη διαμόρφωση των λογοτεχνικών χαρακτήρων, όπως ακριβώς και των πραγματικών ανθρώπων. Η μητρότητα είναι ένα από αυτά, κι η σχέση μάνας-παιδιού ίσως ο πιο ισχυρός δεσμός από όλους. Αν κάτι διαρραγεί σε αυτόν, το τραύμα είναι μόνιμο. Ακόμη και μεταμφιεσμένο εξακολουθεί να μπλοκάρει τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους. Το κύριο δίπολο στο βιβλίο είναι η μάνα που χάνει το παιδί της κι ένα άλλο παιδί που έχει χάσει τη μάνα του. Το στοίχημα αυτής της συμβίωσης δεν είναι εξαρχής και αυτονόητα κερδισμένο. Στην εφηβεία της κοπέλας η κατάσταση οξύνεται, γιατί ακριβώς η εφηβεία είναι η πιο θυελλώδης περίοδος της ζωής μας, όλα μεγεθυμένα, όλα δραματικά, όλα βιωμένα με τρόπο απόλυτο.

Αυτό που δεν είναι απόλυτο είναι η σχέση του καλού με το κακό, όσο συμβατικό κι αν φαίνεται αυτό, ακόμη και μέσα στον ίδιο άνθρωπο. Η Ηρώ μπορεί να είναι ταυτόχρονα καλή καθηγήτρια και μητρική, γεμάτη κατανόηση για τους μαθητές της, καλή φίλη, φιλάνθρωπη με τους έχοντες ανάγκη, αλλά ταυτόχρονα μυωπική με τις ανάγκες και τα συναισθήματα του παιδιού που μεγαλώνει μέσα στο σπίτι της. Η εχθρότητα που βγάζει απέναντι στο παιδί είναι καθρέφτης των αντιφατικών αισθημάτων που τρέφει πρώτα -πρώτα για τον εαυτό της».

Προς το τέλος του βιβλίου καταπιάνεστε εντονότερα με περισσότερο πρόσφατα (και επίκαιρα) γεγονότα, για τα οποία οι σκέψεις της πρωταγωνίστριας προδίδουν κάποιον πολιτικό χρωματισμό. Σε ποιον βαθμό σας εκφράζουν προσωπικά η απόψεις της Ηρούς;

«Οι δυο κεντρικές ηρωίδες έπρεπε να συνεχίσουν να κινούνται με συνέπεια, ανάλογα με τις προσωπικότητές τους. Η Άντρια δεν μπορούσε παρά να είναι συγκρουσιακή, καθώς κουβαλούσε μεγάλο θυμό για τη μοίρα της, και ενεργό μέλος της εξέγερσης, καθώς της ήταν πια απαραίτητη μια συλλογικότητα, μια σύνδεση με άλλους ανθρώπους της ηλικίας της. Η δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου επηρέασε έντονα μεγάλο κομμάτι των εφήβων, καθώς ένιωσαν ότι ο καθένας απ’ αυτούς θα μπορούσε να είναι στη θέση του. Με ανάλογο τρόπο επηρεάστηκαν γονείς και εκπαιδευτικοί. Η Ηρώ είναι βαθιά ανήσυχη για το κλίμα των ημερών εκείνων και τον κίνδυνο που θα μπορούσε να εγκυμονεί. Αν και μάλλον συντηρητική ως συγκρότηση (είναι σαφώς κατά των καταλήψεων, συμμετέχει ευκαιριακά σε απεργίες και κινητοποιήσεις), έχει έντονο το περί δικαίου αίσθημα και ως εκπαιδευτικός έχει και την τάση να προστατεύσει τους ανήλικους από τη δυσανάλογη βία που τους ασκείται.

Το αν με εκφράζουν οι πολιτικές απόψεις της Ηρώς δεν έχει πολλή σημασία. Εξάλλου, νομίζω ότι όλοι πρέπει να ξανασκεφτούμε εκείνη την περίοδο και είναι σίγουρο ότι τα συμπεράσματά μας θα είναι διαφορετικά τώρα, υπό το πρίσμα των εξελίξεων, από ότι πιθανώς ήταν οι πρώτες μας αντιδράσεις στη διάρκεια των γεγονότων».