Γιάννης Παπαθανασίου: Η ανθρώπινη συνειδητότητα θα πρέπει να απαλλαγεί από τα δεσμά που την συγκρατούν και την εγκλωβίζουν

Ο συγγραφέας του "Αρχή του Απείρου"

Το θέμα της ελεύθερης βούλησης είναι ένα ακόμα από τα θεμελιώδη ερωτήματα του ανθρώπου.

Τα εμπειρικά μας δεδομένα μας  βοηθούν στην εξέλιξη της προσωπικότητάς μας σε ένα αρκετά μεγάλο βαθμό. Είμαστε συνειδήσεις που έχουμε την ανάγκη να λεγόμαστε ελεύθερες από εξωτερικούς επηρεασμούς.

Η Ελλάδα ως  χώρα, θα πρέπει επιτέλους να αποβάλλει το σύνδρομο κατωτερότητας

Συνέντευξη στον Νίκο Κακούρο

Ο Γιάννης Παπαθανασίου είναι ο συγγραφέας του βιβλίου επιστημονικής φαντασίας «Η Αρχή του Απείρου». Σύμφωνα με αυτό ο Μάρκαν Πέρεττ και η Νέντεβ Βέσνικ να ανταλλάσουν πραγματικότητες με τους ομοίους τους ενός παράλληλου σύμπαντος υπό την απειλή ενός αγνώστου αστρικού αντικείμενου, σε ένα πλαίσιο κρυφών ατζεντών, διπλωματίας και συμφερόντων. Θεϊκές οντότητες, μπόλικη φιλοσοφία κ αρκετή δράση κρατούν το ενδιαφέρον ζωντανό μέχρι τέλους, με τον Παπαθανασίου να προσπαθεί φανερά να αποτυπώσει την ατμόσφαιρα που έχει φανταστεί για το περιβάλλον των ηρώων του, κάπου στην Αγγλία, αυτού(;) ή ενός άλλου κόσμου.

Ο συγγραφέας μιλά στο Πινάκιο για το έργο του αλλά και τις επεκτάσεις που «γεννά» αυτό…Επισημαίνει πως η ανθρώπινη συνειδητότητα θα πρέπει να απαλλαγεί από τα δεσμά που την συγκρατούν και την εγκλωβίζουν. Στην συνέχεια υπογραμμίζει πως η  Ελλάδα ως  χώρα, θα πρέπει επιτέλους να αποβάλλει το σύνδρομο κατωτερότητας και να βρει τη θέση που της αξίζει γιατί πραγματικά δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλους λαούς που θεωρούνται πλουσιότεροι και σοφότεροι.

Διαβάστε την συνέντευξη που ακολουθεί…

Κινητήριος δύναμη για τον βασικό ήρωα του βιβλίου είναι ο φόβος του θανάτου. Μήπως αυτό αντανακλά και έναν προσωπικό σας φόβο; Στο βιβλίο δίνετε μια προοπτική για μετά το θάνατο μέσα από την συνεχή ανακύκλωση του σύμπαντος. Πώς μπορεί κάποιος να διαχειριστεί το φόβο του θανάτου κ τι πιστεύετε ότι ο θάνατος σηματοδοτεί για έναν άνθρωπο;

Ο Γιάννης Παπαθανασίου επισημαίνει τα δύο μεγαλύτερα ερωτηματα που απασχολούν τον άνθρωπο

«Φυσικά αντανακλά προσωπικό μου φόβο και κατ’ επέκταση τον φόβο όλων μας. Θα ήταν το μεγαλύτερο ψέμα να πούμε πως δεν μας απασχολεί ο θάνατος. Η ίδια η διαχείριση αυτής της ιδέας είναι ίσως το δυσκολότερο πράγμα για τον καθένα μας. Μπορούμε κάπως να την διαχειριστούμε αν αποφασίσουμε να θεωρήσουμε τον θάνατο σαν τη φυσική εξελικτική πορεία της συνείδησής μας ωστόσο για να το καταφέρουμε αυτό μάλλον θα πρέπει να περάσουν πολλές γενιές εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Ουσιαστικά δηλαδή τα δύο μεγάλα ερωτήματα του ανθρώπου, η δημιουργία του σύμπαντος από το Τίποτα και το τι ακριβώς συμβαίνει μετά το θάνατο πιστεύω πως συγκλίνουν σε ένα και μοναδικό αρχικό και ταυτόχρονα τελευταίο ερώτημα, κάτι που άλλωστε φαίνεται και στην πορεία της ανάγνωσης του βιβλίου».

Στο παράλληλο σύμπαν, μετά από έναν πυρηνικό πόλεμο, έχει δημιουργηθεί ο θύλακας όπου μέσα ζουν οι μεταλλαγμένοι. Υπάρχουν τέτοιοι μεταφορικοί θύλακες στην δική μας πραγματικότητα; Ήταν κάποιος τέτοιος έμπνευση για αυτούς του βιβλίου; Εκεί, μια μετάλλαξη έκανε ικανή την ενσωμάτωση του θύλακα πίσω στην κοινωνία. Ποια μετάλλαξη χρειάζεται για τους δικούς μας τυχοντες θύλακες;

" Η δαιμονοποιημένη παγκοσμιοποίηση των ημερών μας δεν είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό"

«Στη δική μας πραγματικότητα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις τέτοιων θυλάκων. Μειονότητες θρησκευτικές, εθνικές, πολιτισμικές, κοινωνικές, γλωσσικές, οικονομικές κλπ μάλλον αποτελούν τον κανόνα παρά την εξαίρεση αυτού. Η ενσωμάτωση αυτών των μειονοτήτων στην ανθρώπινη οντότητα του πλανήτη χρειάζεται μία και μόνο μετάλλαξη. Την σταδιακή ενσυνείδητη μετατροπή του ανθρώπου από ατομικιστή σε ένα ον με οικουμενική συνείδηση. Ουσιαστικά δηλαδή η δαιμονοποιημένη παγκοσμιοποίηση των ημερών μας δεν είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό, οφείλει όμως να εξελιχτεί σε εύλογο χρονικό διάστημα χωρίς βιασύνες και προπάντων χωρίς επισκίαση κάποιων κοινωνικών ομάδων από άλλες.  Όμως για να συμβεί αυτό θα πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια, ίσως όμως να αποτελεί η ολοκλήρωσή της τη φυσική εξέλιξη του είδους μας».

Αναφέρετε στο βιβλίο ότι στον παράλληλο κόσμο ή θρησκεία ήταν απούσα, κάτι που βοήθησε να εξελιχθούν πολύ γρηγορότερα οι επιστήμες και η τεχνολογία. Θεωρείτε ότι ή επιστημονική πρόοδος είναι ασυμβίβαστη με την πνευματικότητα που εκφράζεται μέσα από μεταφυσικές ανησυχίες, όπως πχ η θρησκεία; Ποιος τρόπος λειτουργίας της ανθρώπινης αντίληψης είναι για σας ο ιδανικός και νομοτελειακά προορισμός μας;

"Η επιστημονική πρόοδος δε, χαρακτηρίζεται από εξίσου ιδιαίτερη φιλοσοφική πνευματικότητα"

«Η θρησκεία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης κοινωνίας και δίνει την δική της απλή απάντηση στο θεμελιώδες ερώτημα του ανθρώπου για το τι συμβαίνει μετά το θάνατο, όπως αναφέρετε και στην πρώτη σας ερώτηση: Αν είσαι καλός πηγαίνεις στον παράδεισο αν είσαι κακός καίγεσαι στην κόλαση και με αυτόν τον τρόπο όλες οι θρησκείες-φιλοσοφίες του κόσμου επικρατούν στα πλήθη, ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο βαθμός επιμόρφωσης των τελευταίων δεν είναι και ο μέγιστος. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό καθώς με βάση την θρησκεία αναπτύσσονται δεσμοί μεταξύ των κοινωνικών ομάδων και αποτρέπονται βίαιες αντιδράσεις εκτόνωσης σε περιπτώσεις κοινωνικών αδικιών. Ωστόσο στο όνομα των θρησκειών έχουν γίνει τα μεγαλύτερα εγκλήματα της ιστορίας ενώ υπολογίζεται πως ο άνθρωπός θα μπορούσε να φτάσει στη σελήνη τον 16^ο αιώνα εάν δεν υπήρχαν τα μαύρα χρόνια του μεσαίωνα. Η επιστημονική πρόοδος δε, χαρακτηρίζεται από εξίσου ιδιαίτερη φιλοσοφική πνευματικότητα και σε αυτό το σημείο μπορούμε να πούμε πως επιστήμη και θρησκεία προσεγγίζουν η μία την άλλη. Ωστόσο, η ανθρώπινη συνειδητότητα θα πρέπει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να απαλλαγεί κάποια στιγμή από τα δεσμά που την συγκρατούν και την εγκλωβίζουν. Με άλλα λόγια η επιστήμη θα πρέπει αναπόφευκτα να αφομοιώσει τα όποια θετικά στοιχεία της θρησκευτικότητας και να συμβάλλει αυτόνομη στην εξέλιξη του είδους μας».

Η δράση στο βιβλίο εξελίσσεται στην Αγγλία. Στην ελληνική πραγματικότητα, θα μπορούσαμε να έχουμε τέτοιου είδους περιπέτειες; Μήπως το ότι δυσκολευόμαστε ακόμα και να φανταστούμε τη χώρα μας και μας τους ίδιους να δρούμε και να ασχολούμαστε με αντικείμενα σε ένα άλλο ποιοτικό επίπεδο, είναι βασικά ή ρίζα των προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας;

«Βεβαίως και θα μπορούσαμε να έχουμε την εξέλιξη τέτοιων ιστοριών πόσο μάλιστα όταν η χώρα μας έχει τέτοια ιστορία πολιτισμού. Όταν όμως στη σύγχρονη Ελλάδα το μόνο που προβάλλεται είναι η εκπληκτική της ιστορία και λανθασμένα απαλείφεται το τώρα, αυτό σημαίνει πως η σύγχρονη ελληνική κοινωνία μαστίζεται από ένα σαφές πρόβλημα αυτοπεποίθησης. Αυτό δεν έχει να κάνει με το ποιοτικό επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας αλλά με μία νοοτροπία που έχει εξελιχτεί λανθασμένα στις τελευταίες γενιές και αντί να επικεντρωθεί στις μεγάλες δυνατότητες του έλληνα- τόσοι και τόσοι επιστήμονες διαπρέπουν εκτός χώρας- αντίθετα μαστίζεται από νοοτροπίες που υποτιμούν τις δυνατότητες αυτές. Η Ελλάδα ως  χώρα, θα πρέπει επιτέλους να αποβάλλει το σύνδρομο κατωτερότητας και να βρει τη θέση που της αξίζει γιατί πραγματικά δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλους λαούς που θεωρούνται πλουσιότεροι και σοφότεροι».

Έχετε στα σκαριά κάποιο επόμενο βιβλίο; Αν ναι, μπορούμε να έχουμε μια "προεπισκόπηση";

«Το νέο βιβλίο που είναι έτοιμο είναι η συνέχεια της Αρχής του Απείρου, που εξελίσσεται  αμέσως μετά το τέλος του επιλόγου, εξ’ ου και το ερωτηματικό που υπάρχει στο βιβλίο. Αυτή τη φορά δεν υπάρχουν παράλληλοι κόσμοι αλλά ένας και μοναδικός και η θεωρία των παράλληλων συμπάντων αξιοποιείται στην προσπάθεια του συγγραφέα να εφεύρει ένα ασφαλή τρόπο διαστρικών ταξιδιών χωρίς το πρόβλημα της χρονικής διαφοράς μεταξύ των ταξιδιωτών και των κατοίκων κάποιων κόσμων. Ακόμα ετοιμάζεται ένα τρίτο βιβλίο εντελώς διαφορετικό αλλά πάλι μέσα στα πλαίσια της επιστημονικής φαντασίας. Το τρίτο αυτό βιβλίο διαπραγματεύεται τις συνθήκες διαβίωσης, τις ανησυχίες και  τα πάθη μιας κλειστής κοινωνίας που ξαφνικά θα καταλάβει πως δεν είναι μόνη σε ένα σύμπαν που η ίδια έχει δημιουργήσει και που την αφήνει για αιώνες να μην αναρωτιέται αν υπάρχει κάτι άλλο εκεί έξω».

Ο Μάρκαν της δικής μας πραγματικότητας διαφέρει από εκείνον της άλλης. μιας και είναι γενετικά ίδιοι, προκύπτει το ερώτημα, τι μας καθορίζει; Οι προδιαγραφές μας, ή οι εμπειρίες μας; Ένα κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι η ελευθερία της βούλησης και κατά ποσό αυτή υπάρχει. Ποσό σημαντικό είναι να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα;

«Το θέμα της ελεύθερης βούλησης είναι ένα ακόμα από τα θεμελιώδη ερωτήματα του ανθρώπου. Αν λάβουμε υπόψη μας πως είμαστε γνώστες του εαυτού μας, τουλάχιστον σε ένα βαθμό που εμείς θεωρούμε υποφερτό, τότε η ελεύθερη βούληση είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να αισθανθούμε ικανοποιημένοι με αυτή τη μορφή συνειδητότητας.  Το αν γεννιόμαστε ή γινόμαστε στην πορεία της ύπαρξής μας καλοί ή κακοί- με την υποκειμενική έννοια των όρων αυτών- είναι άγνωστο, ωστόσο, τα εμπειρικά μας δεδομένα μας  βοηθούν στην εξέλιξη της προσωπικότητάς μας σε ένα αρκετά μεγάλο βαθμό. Είμαστε συνειδήσεις που έχουμε την ανάγκη να λεγόμαστε ελεύθερες από εξωτερικούς επηρεασμούς. Και όταν λέμε εξωτερικούς επηρεασμούς δεν εννοούμε φυσικά τους παράγοντες που μας επηρεάζουν σε μία κοινωνία ανθρώπων, αλλά κάτι άλλο άγνωστο, ίσως υπερφυσικό που αδυνατούμε να κατανοήσουμε και που αναπόφευκτα φοβόμαστε έτσι να αποδεχτούμε την ύπαρξή του».