S.O.S εκπεμπουν οι οικολόγοι για το κόκκινο ελάφι

Κινδυνεύει με αφανισμό έπειτα απο 12.000.000 χρόνια

Η υπέυθυνη δασικών προγραμμάτων WWF Ελλάς κα. Εύη Κορακάκη μιλά στο Πινάκιο για τους κινδύνους που διατρέχουν οι μικρές πληθυσμιακές ομάδες των κόκκινων ελαφιών που ζουν στη χώρα μας. Η Βασικότερη αιτία σύμφωνα με την κα. Κορακάκη είναι το λαθραίο κυνήγι.

Η εμφάνιση του στον πλανητή γη υπολογίζεται τα τελευταία....12.000.000 χρόνια και όμως αυτή τη στιγμή κινδυνεύει με αφανισμό. Ο λόγος, μα φυσικά για το κόκκινο ελάφι το οποίο αποτελεί σημαντικό κρίκο της διατροφικής αλυσίδας στη χώρα μας. Η κυριότερη πατρίδα του ελαφιού είναι οι μύθοι, τα παραμύθια και οι συμβολισμοί που του έχει δώσει ο άνθρωπος. Ωστόσο, από τη θεά Αρτεμη που τα είχε σύμβολό της, μέχρι τον Αγιο Βασίλη, που τα επέλεξε για να σέρνουν το έλκηθρό του, πολλά έχουν αλλάξει. Ο άλλοτε ισχυρός δεσμός του ανθρώπου με το πανέμορφο αυτό ζώο κινδυνεύει σήμερα να χαθεί. Αιτία δεν είναι άλλη από την απειλητική ανθρώπινη παρουσία, που οδηγεί το κόκκινο ελάφι -ένα από τα τρία είδη που συναντώνται στην Ελλάδα- στο να δίνει σήμερα τον πιο κρίσιμο αγώνα για την επιβίωσή του. Η υπέυθυνη δασικών προγραμμάτων WWF Ελλάς κα. Εύη Κορακάκη μιλά στο Πινάκιο για τους κινδύνους που διατρέχουν οι μικρές πληθυσμιακές ομάδες των κόκκινων ελαφιών που ζουν στη χώρα μας. Η Βασικότερη αιτία σύμφωνα με την κα. Κορακάκη είναι το λαθραίο κυνήγι. Επίσης η Υπεύθυνη δασικών προγραμμάτων WWF Ελλάς μας εξηγεί τις επιπτώσεις που θα αποφέρει στην τροφική αλυσίδα ο αφανισμός του κόκκινου ελαφιού ενώ παράλληλα μας δίνει συμβουλές τι μπορούμε να κάνουμε για την προάσπιση του.

Το κόκκινο ελάφι βρίσκεται στις πληθυσμιακές ομάδες της πανίδας της χώρας μας που κινδυνεύει άμεσα με εξαφάνιση. Ποιοι είναι οι παράγοντες που οδήγησαν στην κατάσταση αυτή;

Το ελάφι ζούσε κάποτε σε ολόκληρη σχεδόν την κεντρική και βόρεια Ελλάδα και στην Εύβοια. Μέσα σε λίγες δεκαετίες οι πληθυσμοί του συρρικνώθηκαν σε τέτοιο βαθμό ώστε το είδος βρέθηκε στην κατηγορία των απειλούμενων ζώων της χώρας. Ως τα τέλη του ’60 τα ελάφια είχαν περιοριστεί στην χερσόνησο της Σιθωνίας, στην ορεινή περιοχή της Ροδόπης και στην Πάρνηθα. Η μείωση συνεχίστηκε καθώς την δεκαετία του ’90 αφανίστηκε και ο πληθυσμός των ελαφιών της Σιθωνίας εξαιτίας της διάνοιξης ορεινών δρόμων που διευκόλυναν το έργο των λαθροκυνηγών.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που διατρέχει σήμερα που μιλάμε;

Το λαθραίο κυνήγι είναι η κύρια αιτία που περιορίζει την εξάπλωση του είδους στη χώρα. Η απώλεια βιοτόπων εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας και της επέκτασης των οικιστικών εκτάσεων περιορίζει τα διαθέσιμα ενδιαιτήματα (δάση/δασικές εκτάσεις) για το είδος ενώ εμποδίζει και τη φυσική διασπορά του σε νέους βιότοπους. Εγκαταλελειμμένα σκυλιά επίσης οδηγούνται συχνά στην απελπισμένη επιλογή θήρευσης ελαφιών στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας.

Σε ποια μέρη της χώρας μας το συναντάμε πλέον;

Ο πιο ακμαίος πληθυσμός βρίσκεται στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας, ο οποίος σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το WWF Ελλάς απαριθμούν τα 600 περίπου ελάφια. Ένας μικρός φυσικός πληθυσμός 20-30 ατόμων βρίσκεται στη Ροδόπη, κοντά στα σύνορα µε τη Βουλγαρία ενώ περίπου 10 ζώα από προηγούμενη εισαγωγή επιβιώνουν οριακά σε παρόχθια περιοχή του ποταμού Άραχθου στο Ν. Ιωαννίνων. Ζώα που έχουν προέλθει από τον πληθυσμό της Πάρνηθας έχουν μεταφερθεί στα Κρατικά Εκτροφεία: Κοζάνης, Χρυσοπηγής Σερρών, Μονής Αγάθωνος Φθιώτιδας, Καλουσίου Πατρών.

Σε περίπτωση που αφανιστεί το κόκκινο ελάφι, τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στην τροφική αλυσίδα;

Το κόκκινο ελάφι είναι το μεγαλύτερο φυτοφάγο ζώο της Ελλάδας. Ως αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής φύσης μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την εξέλιξη των οικοσυστημάτων, ειδικά στις μέρες µας όπου η ελεύθερη κτηνοτροφία σταδιακά εγκαταλείπεται. Το ελάφι ως φυσικός βοσκητής, έπαιζε πάντα σημαντικό ρόλο στη βάση της τροφικής πυραµίδας. Μεγάλα αρπακτικά και γύπες –που σήμερα απειλούνται επίσης µε εξαφάνιση- θα μπορούσαν να στηρίζουν την επιβίωσή τους στην ύπαρξη των ελαφιών.

Πως μπορούμε εμείς ως ενεργοί πολίτες να αποτρέψουμε τον αφανισμό του κόκκινου ελαφιού;

Καταρχήν χρέος όλων μας είναι να καταδικάζουμε οποιαδήποτε πράξη λαθραίου κυνηγιού και να μην γινόμαστε αποδέκτες των προϊόντων λαθραίου κυνηγιού (κρανίο, κ.α.). Επίσης, η καλή διατήρηση της ποιότητας των βιοτόπων των ελαφιών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ευζωία τους και αυτό επιτυγχάνεται με την αποφυγή ρύπανσης των υδάτων και απόρριψης σκουπιδιών. Τέλος, το τάϊσμα και η κοντινή επαφή με τα ελάφια θα πρέπει να αποφεύγεται καθώς πέραν των απρόβλεπτων ατυχημάτων που μπορεί να συμβούν, τα ζώα που εξαρτώνται από την ανθρώπινη ελεημοσύνη μπορεί να ζημιώσουν και τη βλάστηση αλλά και να ζημιωθούν τα ίδια εάν εξοικειωθούν με την ανθρώπινη παρουσία, ιδιαίτερα στην περίπτωση που αυτή είναι κακοπροαίρετη.

Το μεγαλύτερο μη οικόσιτο θηλαστικό

Το κόκκινο ελάφι, από τα μεγαλύτερα του είδους σε μέγεθος, προτιμά τα δάση το χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι επιλέγει μεγαλύτερο υψόμετρο όπου η τροφή αφθονεί. Είναι μηρυκαστικό (τρέφεται με κλαδιά και φύλλα δέντρων όσο και με διάφορες πόες) και σε κάθε οπλή έχει τον ίδιο αριθμό δακτύλων, όπως οι καμήλες, οι κατσίκες και τα βοοειδή. Το αρσενικό φτάνει τα 2,30 μ. σε μήκος, τα 240 κιλά σε βάρος και το 1,05 - 1,20 μ. σε ύψος, ενώ το θηλυκό δεν ξεπερνά τα 2,10 μ., με μέγιστο βάρος τα 170 κιλά. Το αρσενικό δεν θεωρείται ιδιαίτερα πιστό, μια και σε κάθε ενήλικο αναλογούν 8 - 10 θηλυκά - εξ ου και ο χαρακτηρισμός Δον Ζουάν ή Σουλτάνος, που του αποδίδεται!
Η απόλυτη στιγμή εγρήγορσής του, νωρίς την αυγή ή το δειλινό, συμπίπτει με την «ώρα μουγκρίσματος» - που είναι και το κάλεσμα για τη συγκέντρωση του εκάστοτε χαρεμιού। Με την ίδια κραυγή, αλλά και πραγματοποιώντας παράλληλους βηματισμούς, εκφοβίζει τους αντιπάλους του, διεκδικώντας το δικαίωμα στην αναπαραγωγή, η οποία αρχίζει κάθε Αύγουστο και σταματάει το χειμώνα. Το κάθε αρσενικό οριοθετεί μια περιοχή ως δική του επικράτεια και αρχίζει το επίμονο φλερτ. Μετά από τουλάχιστον 12 ερωτικές επαφές, η ελαφίνα μένει έγκυος και κυοφορεί για περίπου 8 - 9 μήνες. Γεννάει συνήθως ένα μωρό με άσπρες βούλες, τις οποίες χάνει μόλις μεγαλώσει. Το μικρό ενσωματώνεται στο κοπάδι δύο εβδομάδες μετά τη γέννησή του, απογαλακτίζεται ύστερα από δύο μήνες ενώ μένει κοντά στη μητέρα του για περίπου έναν χρόνο.Η γρηγοράδα του κόκκινου ελαφιού, η ευλυγισία, η χάρη και η ομορφιά του, το υγρό του βλέμμα, σε συνδυασμό με μια ήρεμη δύναμη που αποπνέει, προκαλούν το θαυμασμό του ανθρώπου.