Πως θα καταπολεμήσετε το άγχος των εξετάσεων

Με Ευάγγελο Παπανούτσο και την αξία της φιλίας έκαναν πρεμιέρα οι 103.000 υποψήφιοι των πανελλαδικών εξετάσεων, που διεκδικούν μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ωστόσο όπως ήταν φυσικό και επόμενο το άγχος ήταν αυτό που κυριάρχησε πολλούς υποψηφίους. Για το πώς θα καταπολεμηθεί στην περίοδο των εξετάσεων αναλύει στο Πινάκιο η κα. Κλεοπάτρα Τσουχνικά  Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας στη Γραμμή 11525

Της Κλεοπάτρας Τσουχνικά*

Όλοι έχουμε βιώσει άγχος το οποίο είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε μια απειλή ή σε μια αίτηση για την αντιμετώπιση απαιτητικών καταστάσεων. Αισθανόμαστε ένταση και πιεζόμαστε από πολλές σκέψεις. Το άγχος σε περιορισμένο βαθμό μπορεί να είναι θετικό, να ενισχύσει τη δημιουργικότητα και την παραγωγικότητά μας και να μας κινητοποιήσει να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις.

Η εφηβεία είναι πράγματι μια στρεσογόνος περίοδος που επηρεάζει συναισθηματικά τους εφήβους αφού συμβαίνουν πολλές αλλαγές τόσο σε βιο-σωματικό, σε γνωστικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Όλες οι παραπάνω αλλαγές και οι δυσκολίες που αυτές οι αλλαγές φέρνουν, μαζί με τις απαιτήσεις των σχολικών εξετάσεων, προκαλούν άγχος στους εφήβους. Οι έφηβοι πλημμυρίζονται από δυσλειτουργικές σκέψεις (“κι αν αποτύχω;”, “δε θυμάμαι τίποτα”, “είμαι άχρηστος”) που τους προκαλούν συναισθήματα όπως είναι η νευρικότητα, ο θυμός, η ευσιγκινησία, η ανησυχία, ο φόβος και η απογοήτευση. Συχνά, λόγω του άγχους, οι έφηβοι μπορεί να αισθάνονται κεφαλαλγίες, κοιλιακά άλγη, βγάζουν δερματικά εξανθήματα ή παρουσιάζουν διαταραχές διατροφής. Όλα τα παραπάνω δυσκολεύουν τους εφήβους να συγκεντρωθούν, μπλοκάρει η μνήμη τους και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Οι γονείς μπορούν να στηρίξουν τους εφήβους να αντιμετωπίσουν τη δύσκολη περίοδο των εξετάσεων. Πολύ σημαντικό είναι να φροντίσουν τον οργανισμό των εφήβων μέσα από μια καλή διατροφή, ξεκούραση αλλά και καλό ύπνο. 

Επίσης, ένα καθαρό, φωτεινό, ήσυχο και ευχάριστο περιβάλλον στο σπίτι βοηθά τους εφήβους να συγκεντρωθούν καλύτερα. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να οργανώσουν το χρόνο και το διάβασμά τους αφού η καλή οργάνωση μειώνει την αίσθηση ανασφάλειας και κατά συνέπεια το άγχος που αυτή προκαλεί.

Χρειάζεται ακόμη, οι γονείς να αναγνωρίσουν την ανάγκη των εφήβων για εξόδους και άλλες δραστηριότητες. Οι έξοδοι με φίλους βοηθούν τους εφήβους να χαλαρώσουν, να ξεχαστούν, να μοιραστούν τις δυσκολίες τους. Τα διαλείμματα και το γέλιο αναζωογονούν τους εφήβους. Η φυσική άσκηση, ο καθαρός αέρας και η σωματική ευεξία βοηθούν επίσης στη μείωση του άγχους.

Συναισθηματικά αλλά και γνωστικά, μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τους εφήβους να προσανατολιστούν στην επιτυχία και όχι στην αποτυχία. Μπορούν να τους βοηθήσουν να αντικαταστήσουν την αναμονή αποτυχίας με την αναμονή επιτυχίας, τον φόβο αποτυχίας με την ελπίδα επιτυχίας. Την αβεβαιότητα, την γκρίνια και την παραίτηση μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να τις αντικαταστήσουν με αγωνιστικότητα και αισιοδοξία.

Είναι πολύ σημαντικό για τους γονείς, να κάνουν σαφές στους εφήβους ότι η επιτυχία ή η αποτυχία στις εξετάσεις δεν καθορίζουν την αξία τους. Χρειάζεται να τους δείξουν ότι τους αποδέχονται για αυτό που είναι και ότι είναι εκεί για να τους στηρίξουν προκειμένου να κάνουν το καλύτερο για εκείνους. Οι γονείς, χρειάζεται να εμπιστευτούν τους εφήβους, να εμπιστευτούν τις ικανότητές τους και την προσπάθεια που καταβάλλουν. Αυτό που τελικά μοιάζει να έχουν ανάγκη περισσότερο οι έφηβοι από τους γονείς τους κατά τη δύσκολη περίοδο των εξετάσεων είναι στήριξη, σταθερότητα, ασφάλεια και αποδοχή.

Η Κλεοπάτρα Τσουχνικά είναι  Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

στη Γραμμή 11525 και το Συμβουλευτικό κέντρο για γονείς, παιδιά και εφήβους της Ένωσης «Μαζί για το παιδί»