Εθελοντισμός στην Ευρώπη: Μια σπουδαία εμπειρία

Εθελοντές...χωρίς σύνορα

Της Κλεοπάτρας Γκατζάνη

     

     Η Έλενα Βάγγερ από το 2008 είναι υπεύθυνη του E.V.S, προγράμματος εθελοντικής εργασίας στην Ευρώπη, στο οποίο συμμετέχει η Κ.Σ.Δ.Ε.Ο «Έδρα» ως ένας από τους δικαιούχους φορείς στην Ελλάδα. Στη συνέντευξη που ακολουθεί αναφέρονται και αναλύονται όλα όσα πιθανότατα θα θέλατε να μάθετε προτού πάρετε την απόφαση να προσφέρετε εθελοντική εργασία στην ευρωπαϊκή χώρα που επιθυμείτε.

-Τι είναι το πρόγραμμα E.V.S και τι περιλαμβάνει;

 Το πρόγραμμα E.V.S (European Voluntary Service) μεταφράζεται ως «Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία» και αναφέρεται ακριβώς στη συμμετοχή των νέων από 16 έως 30 χρόνων σε διάφορες μορφές εθελοντικής εργασίας στην Ευρώπη. Όχι μόνο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά γενικότερα στην Ευρώπη -και όχι μόνο. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος οι νέοι μπορούν να πάνε σε μια άλλη χώρα και να γίνουν εθελοντές σε ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό δουλεύοντας εκεί από 2 μήνες έως 12 μήνες. Το διάστημα παραμονής ορίζεται από τον φορέα υποδοχής με βάση το πόσο μπορεί να φιλοξενήσει τους εθελοντές. Το πρόγραμμα αυτό είναι επιδοτούμενο που σημαίνει ότι καλύπτει τη μετακίνηση των εθελοντών από και προς τη χώρα τους, τα έξοδα διαμονής, τα έξοδα διατροφής, τη μετακίνηση εντός της χώρας, εφόσον χρειάζεται να μετακινούνται προκειμένου να φτάσουν στη δουλειά τους, καλύπτει μαθήματα γλώσσας και παρέχει, επίσης, ιατροφαρμακευτική κάλυψη πράγμα που σημαίνει ότι οποιοδήποτε θέμα υγείας καλύπτεται εξ ολοκλήρου.

-Στο πλαίσιο ποιας πρωτοβουλίας ανήκει το πρόγραμμα;

Στιγμιότυπο από δράση εθελοντών

Το E.V.S αποτελούσε μέχρι τώρα τη Δράση 2 στο «Youth In Action 2007-2013», ένα πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με εθνική υπηρεσία του προγράμματος το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης, ΝΠΙΔ, το οποίο εποπτεύεται από τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων. 
Η Κ.Σ.Δ.Ε.Ο «Έδρα» είναι ένας από τους δικαιούχους φορείς του προγράμματος, δηλαδή υποβάλλει αίτηση για τη φιλοξενία ή την αποστολή εθελοντών και παίρνει την επιχορήγηση από το Ίδρυμα. Ωστόσο, τα χρήματα προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τώρα είμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο, καθώς η δομή και η διαχειριστική λειτουργία έχουν αλλάξει και το E.V.S συγκαταλέγεται πλέον σε ένα καινούργιο πρόγραμμα που λέγεται «Erasmus +» - 2014-2020, το οποίο περιλαμβάνει 3 ΚΕΥ ACTIONS. Στο πλαίσιο του νέου Προγράμματος Erasmus +, το EVS θα εντάσσεται στο Key Action 1 που αφορά στη μετακίνηση των νέων.  

-Ποια είναι η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος προκειμένου να δηλώσει συμμετοχή;

Οι νέοι που ενδιαφέρονται θα πρέπει να βρουν ένα φορέα αποστολής στη χώρα τους και ένα φορέα υποδοχής στη χώρα που θέλουν να πάνε. Όσοι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί πιστοποιούνται από τις εθνικές υπηρεσίες των χωρών τους μπορούν να είναι εν δυνάμει δικαιούχοι του προγράμματος, δηλαδή να υποβάλλουν αιτήσεις για υποδοχή ή αποστολή εθελοντών. Εμείς είμαστε ένας από αυτούς τους δικαιούχους φορείς. Αντίστοιχα υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι οργανισμοί. Από τη στιγμή που ο εθελοντής βρει αυτό που τον ενδιαφέρει θα πρέπει να απευθύνει την αίτηση του με ένα e-mail σε όλους τους φορείς που έχει επιλέξει και το αποτέλεσμα που θα προκύψει είναι ένας συνδυασμός της διαθεσιμότητας του εθελοντή και της διαθεσιμότητας του οργανισμού. Το πιο σημαντικό όλων είναι να ταιριάξει το προφίλ του συμμετέχοντα με αυτό του φορέα υποδοχής. Στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί κανείς να βρει όλους τους πιστοποιημένους φορείς για υποδοχή και αποστολή εθελοντών, όπου εκεί κάθε οργανισμός περιγράφει αναλυτικά όλες τις λεπτομέρειες για τον ίδιο και για τα προγράμματα που διαθέτει. 

Το μόνο που έχει να κάνει ο υποψήφιος εθελοντής είναι εκδηλώσει το ενδιαφέρον του και να περιμένει να γίνει δεκτός από έναν οργανισμό. Στην ουσία, να «προωθήσει» τον εαυτό του μέσα από το βιογραφικό και το motivation letter, ώστε να «ταιριάξει» με το προφίλ του οργανισμού που επιθυμεί. Όλα τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνουν οι δικαιούχοι φορείς. Πρόκειται για ένα οργανωμένο πρόγραμμα, το οποίο αποτελεί και την «ασπίδα προστασίας» των συμμετεχόντων. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι το E.V.S είναι ένα πρόγραμμα που απαιτεί τη μακρόχρονη δέσμευση του εθελοντή. Μπορεί ο ίδιος να είναι διαθέσιμος τώρα, ωστόσο υπάρχει ένα χρονικό διάστημα αναμονής, καθώς οι αιτήσεις κατατίθενται στις εθνικές υπηρεσίες και μέχρι την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων χρειάζονται περίπου 3-4 μήνες. Μέχρι ο εθελοντής να πάρει το εισιτήριο του και να φύγει μπορεί να περάσει ένας μήνας ακόμη. Μέχρι, λοιπόν, να γίνουν όλα αυτά, ο υποψήφιος μπορεί να έχει ξεκινήσει τις σπουδές του ή να έχει βρει δουλειά. Θα πρέπει, λοιπόν, να έχει στο μυαλό του ότι χρειάζεται η δέσμευση του για μεγάλο χρονικό διάστημα πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να θέσει κάποιες προτεραιότητες, αν θέλει να συμμετέχει στο πρόγραμμα.

-Ποιο είναι το φάσμα των κλάδων στους οποίους μπορεί να απορροφηθεί ένας νέος;

Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός σε αυτό. Το αντικείμενο με το οποίο θα ασχοληθεί ένας εθελοντής μπορεί να περιλαμβάνει τα πάντα. Όσοι είναι οι οργανισμοί που μπορεί να υπάρχουν σε οποιαδήποτε χώρα τόσα μπορεί να είναι και τα προγράμματα ανάλογα με τις δραστηριότητες που έχει κάθε οργανισμός. Υπάρχει, όμως, ένα σημαντικό στοιχείο σε αυτό. Οι εθελοντές συμμετέχουν στις δραστηριότητες που έχουν ένα κοινωνικό χαρακτήρα και όχι σε κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ένα νέο στοιχείο του προγράμματος που ξεκινάει από το 2014 είναι ότι οι εθελοντές θα μπορούν να συμμετέχουν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εάν αυτές οι επιχειρήσεις έχουν τμήμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Έτσι, θα μπορούν να κάνουν την εθελοντική τους εργασία στο πλαίσιο αυτού του τομέα. Το βασικό είναι ότι αυτοί οι φορείς που δέχονται εθελοντές είναι κοινωνικοί οργανισμοί και συνήθως μη κερδοσκοπικοί ή μπορεί να είναι και δημόσιοι με εστίαση, όμως, σε κάποιο κοινωνικό σκοπό. Λόγου χάρη, μπορεί να είναι ένα νηπιαγωγείο που χρειάζεται εθελοντές για να απασχολήσει δημιουργικά τα παιδιά κάποιες ώρες. Ακόμη, οι φορείς μπορεί να δραστηριοποιούνται στο περιβάλλον, στις τέχνες, στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην πληροφόρηση των νέων ή να έχουν υπηρεσίες για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

-Οι εθελοντές πρέπει να έχουν πανεπιστημιακού τύπου γνώσεις για να συμμετέχουν στο πρόγραμμα και αν ναι, πρέπει να είναι άμεσα συνυφασμένες με την εθελοντική τους εργασία;

Ακριβώς το αντίθετο. Στο πρόγραμμα αυτό δεν απαιτείται καμία προηγούμενη γνώση και κανένα πτυχίο. Δεν ενδιαφέρει καθόλου ποιο είναι το μορφωτικό, το πολιτισμικό ή οποιοδήποτε άλλο υπόβαθρο του νέου υποψήφιου εθελοντή. Αντιθέτως, στόχος του προγράμματος είναι να προωθήσει και να δώσει ευκαιρίες σε νέες και νέους, οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε να σπουδάσουν ούτε να συμμετέχουν σε τέτοια προγράμματα κινητικότητας σε μια διαφορετική χώρα. Είναι, για παράδειγμα, νέοι που είτε προέρχονται από υποβαθμισμένες περιοχές είτε είναι μετανάστες είτε νέοι με κάποια αναπηρία. Είναι πιο σημαντικό να συμμετέχουν αυτοί παρά οι νέοι που διαθέτουν κάποιο πτυχίο. Όσο περισσότερα είναι τα προσόντα σου τόσο αντενδείκνυται να γίνεις εθελοντής σε αυτό το πρόγραμμα. νέους που δεν έχουν τις δυνατότητες. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιος που διαθέτει αυτά τα προσόντα θα αποκλειστεί εξ αιτίας αυτών, ωστόσο, οι πανεπιστημιακού τύπου γνώσεις δεν είναι προαπαιτούμενες ούτε αποτελούν προϋπόθεση για να συμμετέχει κάποιος.

-Ποια είναι επομένως τα κριτήρια βάσει τον οποίων επιλέγονται οι αιτούντες;

Η επιλογή των εθελοντών γίνεται ανάλογα με το προφίλ του νέου που ενδιαφέρεται να συμμετέχει. Κατ’αρχήν, θα πρέπει να ετοιμάσει ένα βιογραφικό. Αυτό, όμως, δεν είναι τόσο σημαντικό όσο το να παρουσιάσει το κίνητρο που έχει ώστε να συμμετέχει. Πιο συγκεκριμένα, να αναλύσει γιατί τον ενδιαφέρει το πρόγραμμα, καθώς και τι τον ελκύει στην κουλτούρα της χώρας που θέλει να πάει. Ακόμη, θα πρέπει να απαντήσει στο γιατί τον ενδιαφέρει αυτό το αντικείμενο, τι έχει ο ίδιος να προσφέρει και τι θέλει να πάρει από αυτό το πρόγραμμα. Σημαντικό ρόλο παίζει το αν είναι ευαισθητοποιημένος, αν έχει κάνει εθελοντισμό στη χώρα του, πόσο δραστήριος και ενεργός είναι. Όλα αυτά είναι τρόποι με τους οποίους μπορεί να δείξει κάποιος το ενδιαφέρον του, ώστε να ξεχωρίσει μέσα στις εκατοντάδες αιτήσεις που μπορεί να δέχεται ένας οργανισμός από υποψήφιους εθελοντές. Επομένως, το βασικό κριτήριο της επιλογής είναι το κίνητρο του εθελοντή. Δεν είναι απαραίτητο να περάσει από κάποια συνέντευξη, καθώς δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεσμοθετημένη διαδικασία που να επιβάλλει. Ενδεχομένως, ένας οργανισμός μπορεί να του ζητήσει να συμπληρώσει μια φόρμα ή να κάνουν μια τηλεφωνική συνέντευξη, σύντομη μεν ενδεικτική δε, ή ακόμα και μια συνέντευξη μέσω skype. Βασική γλώσσα του προγράμματος είναι τα αγγλικά, επομένως όλη η επικοινωνία γίνεται σε αυτή τη γλώσσα. Δεν είναι προαπαιτούμενο κάποιο πτυχίο της αγγλικής μιας και ένας ακόμη σκοπός είναι και η εξάσκηση των γλωσσών. Η πολυγλωσσία είναι μια από τις προτεραιότητες του προγράμματος. Το μόνο που χρειάζεται είναι ο υποψήφιος να μπορεί να μιλήσει αγγλικά στοιχειωδώς.

-Ποιες είναι ακριβώς οι χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα;

Συμμετέχουν οι 28 χώρες της Ευρώπης με την Κροατία που μπήκε τελευταία, οι χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης και του Καυκάσου, οι Αρμενία, Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν, Μολδαβία. Επίσης, η Τουρκία, η Ελβετία, οι χώρες του ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου, Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν και μια καινούργια συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι αυτή της Ρωσίας.

-Μπορεί κάποιος που έχει συμμετάσχει ήδη μια φορά να το επαναλάβει;

Όχι, αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει. Γι’ αυτό και θα πρέπει η απόφαση, αλλά και η επιλογή του οργανισμού που θα κάνει ο εθελοντής να είναι συνειδητές.

-Πού μπορεί να αναζητήσει κάποιος περισσότερες πληροφορίες;

Μπαίνοντας στο site της Κ.Σ.Δ.Ε.Ο «Έδρα»: www.edra-coop.gr , στο blog των εθελοντών του φορέα: http://volunteersinedra.blogspot.gr/ , στην ιστοσελίδα του Ι.Κ.Υ, εθνικής υπηρεσίας διαχείρισης του προγράμματος: www.iky.gr , στην ιστοσελίδα του προγράμματος «Erasmus +» : http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/index_en.htm, καθώς και στην ιστοσελίδα με όλους τους πιστοποιημένους φορείς υποδοχής και αποστολής: http://europa.eu/youth/evs_database_en .

Τρεις εθελόντριες τού προγράμματος E.V.S μιλούν για την εμπειρία τους

  Η Αναστασία Καρούτη μιλώντας για την εμπειρία της στο πρόγραμμα εθελοντικής εργασίας αναφέρει πως «επέλεξα τη Ρουμανία γιατί διαθέτει πολιτιστικό προσανατολισμό και συμπεριφορά που αρμόζει στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες. 

Ήθελα να διαπιστώσω πώς μοιάζει αυτό το «πάντρεμα» των πολιτισμών και των τάσεων, όπως και να ανακαλύψω τη χώρα, την παράδοση και τους ανθρώπους της. Η Ρουμανία είναι γεμάτη αντιφάσεις, από το περιβάλλον της ως τις κοινωνικές της τάξεις και τον τρόπο ζωής του πληθυσμού. Πέραν τούτου, την επέλεξα λόγω του προσφερόμενου προγράμματος.

   Η εθελοντική μου δράση δεν ήταν μια αφορμή να ταξιδέψω, αλλά να βελτιωθώ σαν προσωπικότητα και επαγγελματίας μέσα από ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης παιδιών με μεθοδολογία άτυπης εκπαίδευσης.» Συνεχίζει λέγοντας πως «σαν εμπειρία θα μου μείνει αξέχαστη -απόδειξη το ότι μετανάστευσα στη Ρουμανία και πλέον μένω μόνιμα στο Βουκουρέστι. Η χώρα είναι μαγευτική και μυστηριώδης. Ένας ταξιδιώτης μπορεί να ανακαλύψει κάτι καινούργιο σε κάθε του περίπατο. Οι άνθρωποι είναι ζεστοί και φιλόξενοι, μοιάζουν πολύ με τους Έλληνες και πραγματικά από την πρώτη μέρα ένιωσα σαν στο σπίτι μου. Επίσης, το πρόγραμμα στο οποίο συμμετείχα με βοήθησε πολύ στην εκμάθηση της γλώσσας, στην ανάπτυξη των ικανοτήτων μου, αλλά και στο να ανακαλύψω τι σημαίνει εθελοντισμός στην πράξη.»

     

     Η Στέλλα Ιωάννου ενδιαφερόταν για το πρόγραμμα χωρίς να θέσει πρώτο της στόχο την επιλογή της χώρας. Ωστόσο, η χώρα που την υποδέχτηκε ήταν η Βουλγαρία. Όπως η ίδια αναφέρει «η εμπειρία ήταν μοναδική. Πριν ζήσω στη Βουλγαρία, για τη χώρα ήξερα μια μοναδική ιστορία. Μετά από ένα μήνα έμαθα δεκάδες νέες, μοναδικές ιστορίες κι έτσι κατέρριψα όλα τα στερεότυπα.»


Τι λέει η Miriam Aragon Mendez για την εμπειρία της στην Ελλάδα

     

     Η Miriam Aragon Mendez είναι από την Ισπανία και εργάζεται εθελοντικά μέσω του «E.V.S» στην Κ.Σ.Δ.Ε.Ο «Έδρα». Χαρακτηριστικά αναφέρει πως «ο κυριότερος λόγος που επέλεξα την Αθήνα και όχι την Ελλάδα γενικά ήταν επειδή μου άρεσε πολύ η περιγραφή του προγράμματος. Ήθελα πολύ να δουλέψω με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ψυχικές ασθένειες, ώστε να βελτιώσω τις γνώσεις μου στην ψυχολογία. Όταν η «Έδρα» μού ανακοίνωσε πως μπορώ να συμμετέχω στο πρόγραμμα ήμουν πολύ χαρούμενη γιατί σε μια μεγάλη πόλη υπάρχουν πολλές εναλλακτικές επιλογές και εκτός αυτού, αγαπώ την ιστορία της Ελλάδας. Ζώντας εδώ κατάλαβα ότι οι μεσογειακοί λαοί μοιάζουν τόσο πολύ μεταξύ τους κι αυτό είναι κάτι που μου αρέσει.» Συνεχίζει λέγοντας πως «στην αρχή ήταν δύσκολα για εμένα. Τα αγγλικά μου δεν ήταν σε καλό επίπεδο κι αυτό με δυσκόλευε. Τώρα, όμως, ξέρω πως είμαι δυνατή και μπορώ να προσαρμοστώ σε διαφορετικές καταστάσεις. Ούσα μακριά μπόρεσα να αναλογιστώ όλα όσα έχω και κατάλαβα ότι πρέπει να δίνω μεγαλύτερη αξία στην οικογένεια και τους φίλους μου.»