Ταξιδεύοντας στην ιστορία των χαρταετών…

Ο χαρταετός είναι αναπόσπαστο κομμάτι  της ελληνικής παράδοσης

Της Χαρούλας Σάββα*
Ο χαρταετός, η χαρά των μικρών και των μεγάλων, είναι ένα από τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας. Ο χαρταετός είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσής μας και το πέταγμά του στον καταγάλανο ουρανό συμβολίζει την κάθαρση, τον εξαγνισμό αλλά και την ανάταση της ψυχής μετά το ξεφάντωμα της Αποκριάς. Ποια είναι όμως η ιστορία αυτού του αιθέριου χορευτή;


Η ιστορία του στην Ελλάδα

Σε αγγείο της ελληνικής αρχαιότητας κάνει την πρώτη του παρουσία ο χαρταετός 

Ο χαρταετός λέγεται ότι άνοιξε για πρώτη φορά τα πολύχρωμα φτερά του τον 4ο αιώνα και εφευρέτης του φέρεται να είναι ο σπουδαίος μαθηματικός και αρχιμηχανικός Αρχύτας ο Ταραντίνος από την Ιταλία. Εκείνος πρώτος χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον χαρταετό.
Η παλαιότερη αναφορά και μαρτυρία για το χαρταετό στην Ελλάδα μας έρχεται από ένα αγγείο στην Αρχαία Ελλάδα. Το αγγείο αναπαριστά μια κόρη να κρατά στο χέρι μια λευκή σαϊτα δεμένη με νήμα. Παραδοσιακά οι χαρταετοί κατασκευάζονται από τα παιδιά με την βοήθεια των μεγάλων από απλά και ελαφριά υλικά όπως χαρτί, καλάμι, σπάγγο και κορδέλες για να πετάξει ψηλά.

Η πατρίδα του χαρταετού

Ο χαρταετός πέταξε ως εμάς από την Αρχαία Κίνα. Ο χαρταετός φαίνεται να έχει τις ρίζες του από το 1000 π.Χ. και εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Κίνα. Βασικό υλικό της κατασκευής του ήταν το μετάξι και το μπαμπού και λέγεται ότι είχε την μορφή δράκου το ιερό-σύμβολο λατρείας της Κίνας. Κάθε χρόνο μάλιστα διοργανώνουν και διαγωνισμό για την ανάδειξη του καλύτερου χαρταετού. Αργότερα ο χαρταετός ταξιδεύει στην Κορέα, στην Ινδονησία και τη Μαλαισία κι από εκεί φτάνει στην Ιαπωνία. Εκεί έχουν ως έθιμο την κατασκευή μεγάλων χαρταετών που συμβολίζουν την κάθε οικογένεια. Στην Βόρεια Ινδία συναντάμε την πιο εντυπωσιακή γιορτή εδώ και χιλιάδες χρόνια για την υποδοχή της άνοιξης. Ο χορός του χαρταετού με τον αέρα στον ουρανό της Ευρώπης θα πραγματοποιηθεί πολύ αργότερα όταν επιστρέφει ο Μάρκο Πόλο από τα ταξίδια του τον Μεσαίωνα.

Η χρησιμότητα του χαρταετού

Πέρα από παιχνίδι ο χαρταετός αποτέλεσε και επιστημονικό εργαλείο 

Ο χαρταετός εκτός από την χαρά του παιχνιδιού πρόσφερε πολλά και στην επιστήμη και στις μεταφορές. 
Στην επιστήμη και ειδικότερα στην μετεωρολογία χρησιμοποιήθηκε για την μέτρηση της ταχύτητας του αέρα, της θερμοκρασίας αλλά και της πίεσης και της υγρασίας. Σημαντική είναι και η συνεισφορά του για την κατασκευή του αλεξικέραυνου. Στις μεταφορές οι χαρταετοί χρησιμοποιήθηκαν για να σηκωθεί ο άνθρωπος πάνω από τη γη και ως προσχέδιο για την εφεύρεση του αεροπλάνου. Και στα χρόνια του πολέμου ο χαρταετός πρόσφερε τις υπηρεσίες του για την ανύψωση των στρατιωτών ώστε να παρακολουθούν τους εχθρικούς στόχους.

Δίνουν χρώμα στον ουρανό

Αναμφισβήτητα οι χαρταετοί αποτελούν αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών και ξεσηκώνουν μικρούς και μεγάλους σε ένα ξέφρενο παιχνίδι χαράς και συναγωνισμού για την κατάκτηση του ουρανού. Προσφέρουν ένα μοναδικό θέαμα χρωμάτων και ομορφαίνουν με τον χορό τους τον γαλανό ουρανό της Καθαράς Δευτέρας.
*Η κα. Χαρούλα Σάββα είναι Φιλόλογος και Blogger

http://filologikesperiplaniseis.blogspot.gr/