Το παιχνίδι σαν θεραπευτικό μέσο

Της Αναστασίας  Ρόρρης *

Το παιχνίδι αναμφίβολα παίζει τεράστιο ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού. Είναι η αρχή της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον του, η ανάπτυξη των ενδιαφερόντων του και η μάθηση δεξιοτήτων που θα συμβάλουν στην μετέπειτα επιτυχή έκβαση των σχολικών δραστηριοτήτων.

Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά επικοινωνούν με τον κόσμο. Έρχονται σε επαφή με νέες υφές και υλικά, σχετίζονται με άλλα άτομα (συνομηλίκους και μη), αναπτύσσουν την λεπτή και την αδρή κίνηση, γνωρίζουν να ακολουθούν κανόνες , να παίζουν ρόλους και να εκφράζουν συναισθήματα.

Τα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού αλλάζουν ανάλογα με την ηλικία αλλά και από παιδί σε παιδί.

1.      0-2 μοναχικό παιχνίδι. Το παιδί σε αυτήν την ηλικία δύσκολα θα μοιραστεί τα παιχνίδια του. Του αρέσει να παίζει μόνο του .

2.      2-4  Αρχίζει να παρατηρεί το παιχνίδι των άλλων και να αλληλεπιδρά με άλλους συνομήλικους. Εδώ ξεκινάει και το συμβολικό παιχνίδι που σχετίζεται με την ανάπτυξη της γλώσσας.

3.      4-7 Σε αυτό το στάδιο τα παιδιά αλληλεπιδρούν και αλληλοβοηθούνται.  Το δραματικό παιχνίδι αντικαθιστά το φανταστικό παιχνίδι επειδή το παιδί ξέρει καλύτερα τι θα συμβεί.  Αρχίζει να κατασκευάζει σύνθετες κατασκευές.

4.      Παιχνίδι με κανόνες: Το παιδί του δημοτικού ασχολείται με παιχνίδια ομαδικά-επιτραπέζια  επειδή προσφέρουν όλο και πιο πολύπλοκους κανόνες και αυτό του δίνει την δυνατότητα να αναπτύσσει το αίσθημα της  κυριαρχίας και του ελέγχου.

Το παιχνίδι χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων σε όλες τις βασικές συνιστώσες εκτέλεσης λειτουργικών ενασχολήσεων, δηλαδή στις κινητικές, αντιληπτικές, γνωστικές και συναισθηματικές –ψυχολογικές. Σημαντικό όμως για την χρήση του παιχνιδιού ως θεραπευτικό μέσο είναι το εσωτερικό κίνητρο του παιδιού, δηλαδή το παιδί να συμμετέχει πραγματικά μέσα σε αυτό ,γιατί το θέλει και περνάει καλά, χωρίς να θεωρεί πως κάνει κάποια άσκηση.

Μερικά παραδείγματα χρήσης του παιχνιδιού με στόχο την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων:

1.      Κινητικές δεξιότητες:  Παιχνίδια που αναπτύσσουν την αδρή και λεπτή κινητικότητα του παιδιού, των οπτικοκινητικό συντονισμό  την ισορροπία. Αναπτύσσουν την μυϊκή αντοχή και την δύναμη. (παιδική χαρά, μπάλα, μονόζυγο κ.α)

2.      Αντιληπτικές δεξιότητες : Με κινητικές δραστηριότητες παιχνιδιού το παιδί αντιλαμβάνεται καλύτερα το σώμα του. Κατασκευαστικές δραστηριότητες βοηθούν στην ανάπτυξη της πλευρίωσης, στον αμφίπλευρο συντονισμό και στον οπτικό-κινητικό συντονισμό. Η ενασχόληση του παιδιού με δραστηριότητες που περιέχουν διαφορετικά υλικά, υφές χρώματα και αρώματα βοηθούν στην χρήση των αισθήσεων .Τέλος το παιδί μέσα από το παιχνίδι  αντιλαμβάνεται έννοιες όπως  μικρό- μεγάλο πίσω –μπροστά κ.α.

3.      Γνωστικές δεξιότητες : Μέσα από το παιχνίδι δίνεται η δυνατότητα στο παιδί να γνωρίσει τα χρώματα ,τα σχήματα και τους αριθμούς, να βελτιώσει τη μνήμη του και να μάθει να συγκεντρώνεται και να οργανώνεται.

Επίσης, σημαντικό είναι να τονιστεί η προσφορά του παιχνιδιού στο κομμάτι της συναισθηματικής κατάστασης  του παιδιού.  Σύμφωνα με την αναπτυξιακή παιχνιδοθεραπεία, η υγιής ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού πρέπει να περάσει με επιτυχία από τα διάφορα στάδια της ανάπτυξης. Κάθε ηλικία προσφέρει κατάλληλα παιχνίδια και ερεθίσματα και είναι σημαντικό για ένα παιδί να περάσει  από κάθε στάδιο, να συμπληρώσει τις ανάγκες του και να προχωρήσει στο επόμενο.

Τέλος, δεν πρέπει να  ξεχνάμε πόσο πολύτιμο είναι στη ζωή του παιδιού το παιχνίδι, στην προσπάθεια μας να το διδάξουμε δεξιότητες για την γνωστική η κινητική του ανάπτυξη. Δίνουμε μέσα από ένα κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλον, την δυνατότητα για εξερεύνηση, τη μάθηση, την κοινωνικότητα, την αυτοδιαχείριση, τη δημιουργικότητα και την φαντασία με έναν απλό και ευχάριστο τρόπο. ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ.

*Η Αναστασία  Ρόρρη είναι  Εργοθεραπεύτρια του Ψυχοπαιδαγωγικού Κέντρου  «Μελία ΙΙ» του Κοινωνικού Φορέα Κ.Σ.Δ.Ε.Ο. «ΕΔΡΑ» σε συνεργασία με τον Δήμο Αγίων Αναργύρων- Καματερού.