Κριτική του βιβλίου: Η αρχή του απείρου

Από τον Νίκο Κακούρο 

Μόλις τελείωσα ένα από τα καλοκαιρινά αναγνώσματα που είχα προμηθευτεί. Πρόκειται για το "Η αρχή του απείρου", ελληνικό βιβλίο επιστημονικής φαντασίας, το πρωτο του Γιάννη Παπαθανασίου. Το " ελληνικό" δεν το αναφέρω όπως στο "ψωνίστε από ελληνικό σουπερμάρκετ..." αλλά επειδή τις κουβέντες περί επιστημονικής φαντασίας είναι συνηθισμένο να μονοπωλούν ονόματα μόνο ξένων συγγραφέων.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2013 από τις εκδόσεις "Συμπαντικές Διαδρομές" και, σε ο,τι αφορά την ποιότητα της έκδοσης, το βιβλίο ως τέτοιο είναι απολαυστικό να το ξεφυλλίζεις, σε προκαλεί να το διαβάσεις και η γραμματοσειρά δίνει μια καλλιτεχνική διάσταση σε κάθε τυπωμένη σελίδα. Μόνο παράπονο, τα αρκετά τυπογραφικά λάθη που κάποιες φορες με αποσυντόνιζαν από τη ροή του κειμένου.

Οι εναλλασσόμενες πραγματικότητες

 Στην ουσία του βιβλίου τώρα, παρακολουθούμε τον Μάρκαν Πέρεττ και την Νέντεβ Βέσνικ να ανταλλάσουν πραγματικότητες με τους ομοίους τους ενος παράλληλου σύμπαντος υπό την απειλή ενός αγνώστου αστρικού αντικείμενου, σε ένα πλαίσιο κρυφών ατζεντών, διπλωματίας και συμφερόντων. Θεϊκές οντότητες, μπόλικη φιλοσοφία κ αρκετή δράση κρατούν το ενδιαφέρον ζωντανό μέχρι τέλους, με τον Παπαθανασίου να προσπαθεί φανερά να αποτυπώσει την ατμόσφαιρα που έχει φανταστεί για το περιβάλλον των ηρώων του, κάπου στην Αγγλία, αυτού(;) ή ενός άλλου κόσμου.

Τα συν

Η αφήγηση σε τρίτο πρόσωπο εναλλάσσεται με το πρώτο αρκετά συχνά, κάτι ιδιαίτερα έξυπνο που σε ωθεί να αγαπήσεις περισσότερο τους ήρωες μέσα από τα μάτια των οποίων βλέπεις την ιστορία. Συνολικά, η πλοκή έχει ανατροπές, ένταση, αρκετή πρωτοτυπία κ η αφήγηση της ακολουθεί μια κινηματογραφική προσέγγιση.

Από την άλλη, τα προβλήματα στην αφήγηση (για μένα) ξεκινάνε αρκετά νωρίς και έχουν να κάνουν με τα κατεβατά περιγραφών για τους χώρους, τα ντυσίματα, τα τοπία.. Δημιουργική γραφή; Ίσως.

Και τα πλην

Προσωπικά, παρότι καταλαβαίνω τη χρησιμότητα αυτών των περιγραφών στο να βυθιστείς στο δραματικό περιβάλλον, στην προκειμένη είναι τόσο ανούσια λεπτομερείς και συχνές που σε αποσυντονίζουν και επεμβαίνουν στην κορύφωση της ιστορίας. Ένα άλλο στοιχείο που δε μου άρεσε, είναι η επίσης συχνή "μοντέρνα" αφήγηση που συχνά εμπεριείχε λεπτομερείς περιγραφές για το πώς κάποιος έφτυσε, πώς κάποιος ερεθίστηκε, πως ήπιε την μπύρα του. Δεν κατάλαβα να προσφέρουν ούτε αυτές κάτι στην αφήγηση. Ένα ακόμα σημείο αρνητικό, είναι η επανάληψη ξανά κ ξανά ίδιων εκφράσεων, πχ "ανέμισε τα χέρια του", " πίντα μπύρα", κλπ που έκαναν το κείμενο να φαίνεται φτωχό. Ένα τελευταίο μικρό παράπονο, κάποιες αποφάσεις των ηρώων κ κάποιες αλλαγές στην πλοκή φαίνονται εντελώς ουρανοκατέβατες, ειδικά στα τελευταία κεφάλαια, κάτι όμως που μπορεί να έγινε και εσκεμμένα στο πλαίσιο των φιλοσοφικών ανησυχιών του βιβλίου περί ελευθερίας της βούλησης. Αυτές οι φιλοσοφικές ανησυχίες είναι αρκετές μέσα στο βιβλίο και προσωπικά δεν μου κίνησαν το ενδιαφερον οσο θα ήθελα και όσο έχω συνηθίσει από άλλους συγγραφείς ( πχ Clarke, αν και αντιλαμβάνομαι ότι ή σύγκριση είναι άδικη ειδικά όταν πρόκειται για την πρώτη προσπάθεια του συγγραφέα).

Ψυχαγωγικό

 Εν ολίγοις, πέρασα καλά με αυτό το βιβλίο, αλλά πολλές φορές ένιωθα να κουράζομαι και κατέβαλα συνειδητή προσπάθεια να διαβάσω και να φανταστώ τις διάφορες περιγραφές ή απλά να τις υπομείνω, αν και στο δεύτερο μισό του βιβλίου απλά πήδαγα σειρές.

Η ικανότητα του συγγραφέα

Εκεί που πραγματικά φαίνεται η ικανότητα του Παπαθανασίου να γράφει ωραία επιστημονική φαντασία είναι τα τελευταία κεφάλαια. Έξυπνη ανατροπή, συγκίνηση, ουσιαστική πρόταση των φιλοσοφικών ανησυχιών, ίσως και ανατριχίλα και μια σχεδόν απόκοσμη αγωνία για αυτό που διαδραματίζεται "μπροστά σου".

Και για αυτόν ακριβώς το λόγο, το βιβλίο αυτό αφήνει και μιαν απογοήτευση.

Πολλές σελίδες

Οι 500+ σελίδες του θα μπορούσαν να είναι κάλλιστα λιγότερες κατά το ένα τρίτο, χωρίς να κουράζουν, με μεγαλύτερη συνέχεια στην πλοκή και με αμείωτο το ενδιαφέρον σε όλη τη διάρκεια της.

Εν αναμονή του β’ βιβλίου

Έχοντας στο νου πως πρόκειται για την πρώτη δουλειά του Γιάννη Παπαθανασίου, οφείλω να πω πως είναι ιδιαίτερα αξιόλογη και δουλεμένη. Θα αναμένω με ενδιαφέρον κάποιο δεύτερο βιβλίο με την ελπίδα να είναι κάπως πιο ισορροπημένο ώστε να ξεδιπλωθεί πλήρως η ικανότητα του συγγραφέα που σίγουρα υπάρχει και είναι δυνατή.